Pakistan: plan om Afghaanse vluchtelingen uit te zetten moet worden ingetrokken

De Pakistaanse overheid wil op basis van het vage “Repatriëringsplan voor illegale buitenlanders” Afghaanse mensen, waaronder vluchtelingen en asielzoekers, gedwongen het land uitzetten. Op 31 maart moeten alle Afghaanse burgers de steden Islamabad en Rawalpindi verlaten. De exacte inhoud van het plan is nooit openbaar gemaakt, maar het maakt deel uit van een groter geheel waarbij Aghanen in Pakistan onterecht worden aangemerkt als criminelen en terroristen.  

“De deadline van de Pakistaanse overheid is wreed,” zegt Isabelle Lassée van Amnesty International. “Al binnen een week moeten Afghaanse vluchtelingen en asielzoekers  twee grote steden verlaten. Dit heeft grote risico’s voor mensen die uitgezet kunnen worden, en druist in tegen mensenrechtenwetgeving en het non-refoulement-principe, dat stelt dat mensen niet mogen worden teruggestuurd naar een land waar zij vervolging te vrezen hebben. De vage uitzetbevelen van de overheid gaan ook in tegen de eigen beloften van de regering en herhaalde oproepen van mensenrechtenorganisaties om de rechten van Afghaanse vluchtelingen en asielzoekers te waarborgen.” 

“Het is oneerlijk om Afghaanse vluchtelingen te zien als bedreiging voor de steden Islamabad en Rawalpindi. De Pakistaanse regering maakt de Afghanen tot zondebok terwijl zij al lang op de vlucht zijn voor vervolging.” 

Risico op relocatie en deportatie 

Volgens een bericht van de overheid van 29 januari 2025, dat Amnesty International inzag, moeten alle Afghaanse burgers de steden Islamabad en Rawalpindi verlaten voor 31 maart. Sommige mensen kunnen geherhuisvest worden in andere steden in Pakistan, anderen worden uitgezet naar Afghanistan.  

Afghanen met een registratiekaart die wordt afgegeven door deVN-vluchtelingenorganisatie UNHCR moeten op 31 maart Islamabad en Rawalpindi verlaten. “Veel van deze mensen zijn al tientallen jaren in Pakistan. Als je hun dus vraagt om ergens anders heen te gaan, moeten ze hun huis, zaak, gemeenschap en leven achterlaten. Dit zijn zaken die ze jarenlang hebben opgebouwd.” 

Mensen die een Afghaanse identiteiskaart hebben worden meteen naar Afghanistan uitgezet. Dit druist in tegen het non-refoulement-principe.  

Demonisering van Afghanen 

De Pakistaanse overheid heeft nauwelijks redenen gegeven waarom ze zo hard optreedt tegen Afghaanse vluchtelingen en asielzoekers. Oproepen tot hun uitzetting gaan vaak gepaard met media-uitingen waarin vluchtelingen worden geportretteerd als ‘verraders’, terroristen, drugshandelaren en criminelen in. In November 2023 zei de Pakistaanse interim minister-president Anwaar-ul-Haq Kakar: “Een groot deel van de mensen die betrokken zijn bij criminele en terroristische activisteiten zijn illegale immigranten.” Dit heeft geleid tot wijdverspreide discriminatie en intimidatie. 

In januari 2025 kondigde minister van Binnenlandse Zaken Moshin Naqvi aan dat geen enkele Afghaan in Islamabad mocht blijven zonder een ‘geen-bezwaar’-certificaat. Deze documenten zijn zeer moeilijk verkrijgbaar. Hij gaf geen verdere verklaring voor de wettelijke onderbouwing hiervan. Kort hierna nam het aantal willekeurige detenties toe; in januari registreerde de Internationale Organisatie voor Migratie van de VN 986 deportatiesz.  

Naast deze bedreigingen hebben Afghanen in Islamabad ook te maken met etnisch profileren na beweringen van politici zoals de minister van binnenlandse zaken, die Afghaanse vluchtelingen ervan beschuldigden betrokken te zijn bij politieke onrust in november 2024. 

Amnesty’s oproep  

“De Pakistaanse autoriteiten schenden de rechten van Afghaanse vluchtelingen met straffeloosheid. Ze worden onderworpen aan willekeurige beslissingen die omgeven zijn van geheimzinnigheid, en niet transparant zijn”, zegt Isabelle Lassée. “Het uitvoeren van dit onbeschaamde plan om Afghaanse vluchtelingen en asielzoekers uit te zetten terwijl ze al lang in deze twee steden wonen, zal het harde werk dat de Afghanen hebben gedaan om hun levens in Pakistan weer op te bouwen teniet doen.” 

Amnesty International roept de Pakistaanse autoriteiten op om het ‘Repatriëringsplan voor illegale buitenlanders’ onmiddellijk in te trekken en de schade te herstellen  zoals internationale mensenrechtenwetgeving vereist. 

Gedwongen uitzettingen 

Tussen september 2023 en februari 2025 zette Pakistan ten minste 844.499 Afghanen gedwongen uit naar Afghanistan. Daar lopen ze groot risico op vervolging door de Taliban en krijgen ze te maken met een economische crisis. Vooral journalisten, mensenrechtenverdedigers, vrouwenactivisten, kunstenaars en voormalige overheidsfunctionarissen lopen groot risico door de Taliban te worden vervolgd.  

In januari 2025 verzekerde de overheid het Pakistaanse hooggerechtshof dat alle Afghaanse vluchtelingen die op de “een of andere manier” waren geregistreerd, niet zouden worden “opgepakt” of “uitgezet”. Eerder die maand beval het hooggerechtshof van Islamabad de autoriteiten om mensen die een VN-registratiekaart hebben niet meer lastig te vallen.