Oproep aan KNVB en clubs: spreek je uit over mensenrechten in Saudi-Arabië

Over vier maanden stemt de FIFA over het bid dat Saudi-Arabië recent indiende om het WK voetbal 2034 te organiseren. Tegelijkertijd zitten er in het land tientallen mensen onterecht vast omdat ze opkwamen voor hun eigen mensenrechten of die van anderen. Amnesty International selecteerde daaruit een elftal activisten en voert vanaf vandaag campagne voor dit ‘gevangen elftal’. Amnesty International roept de KNVB en Nederlandse betaald voetbalclubs op om de oproep aan de Saudische autoriteiten te steunen; ‘laat het ‘gevangen elftal’ vrij.’

Vanaf 20 augustus start Amnesty International de campagne ‘Support het ‘gevangen elftal’. Want terwijl kroonprins Bin Salman graag laat zien hoe Saudi-Arabië moderniseert en er alles aan doet om in 2034 het WK voetbal te mogen organiseren, gaat het onder zijn bewind historisch slecht met de mensenrechten. Met het organiseren van een prestigieus sportevenement wil het land verdoezelen dat er veel mis is wat betreft het naleven van de mensenrechten. Dit is sportswashing. 

Actie voor elf gevangen activisten 

Amnesty documenteerde de afgelopen jaren recordhoge doodstrafcijfers: tussen november 2018 en juli 2024 werden in Saudi-Arabië 764 mensen geëxecuteerd. Het gehele rapport kun je hier lezen. Ook signaleert Amnesty International steeds hogere straffen voor het geven van kritiek op de autoriteiten. Daarom voert Amnesty International actie voor een elftal gevangen mensenrechtenverdedigers, het gevangen elftal.  

Onder hen bevindt zich medewerker van de hulporganisatie de Rode Halve Maan Abdulrahman al-Sadhan. Hij kreeg 20 jaar cel en een reisverbod van nog eens 20 jaar voor een serie tweets die hij geplaatst zou hebben. Fitnessinstructeur Manahel al-Otabi werd tijdens een oneerlijk proces veroordeeld tot 11 jaar cel, onder andere voor ‘het dragen van onfatsoenlijke kleding’. 

Bid voldoet niet aan mensenrechteneisen FIFA 

Sinds 2017 heeft de FIFA een specifiek mensenrechtenbeleid. Landen moeten in hun bid identificeren waar de mensenrechtenrisico’s liggen en beschrijven hoe ze deze risico’s mitigeren. Amnesty International heeft het bid van Saudi-Arabië geanalyseerd en concludeert dat het mensenrechtenplan ernstig tekortschiet.  

Amnesty International roept de FIFA op om samen te werken met de Saudische autoriteiten om de risico’s voor de mensenrechten volledig aan te pakken, met juridisch bindende overeenkomsten, voordat er in december een definitieve beslissing wordt genomen. Zo niet, dan moet de FIFA bereid zijn om af te zien van Saudi-Arabië als gastland van dit WK.  

‘Het is aan de FIFA om te laten zien dat ze serieus zijn over hun eigen mensenrechtenbeleid’ zegt Dagmar Oudshoorn, directeur van Amnesty International Nederland. ‘Het bid, hoe het er nu ligt, mag niet in stemming worden gebracht. Amnesty International vraagt ook de KNVB om hier bij de FIFA op aan te dringen.’ 

Oproep aan KNVB 

De KNVB verklaart op zijn eigen website: ‘Wij staan voor inclusiviteit en willen niet op voorhand regio’s of landen in de wereld waar men andere waarden hanteert uitsluiten. Tegelijkertijd is voor ons het respecteren van de mensenrechten een absolute ondergrens.’  

Amnesty International vraagt de KNVB hoe de bond die ondergrens gaat hanteren.  

Als er geen bindende garanties komen omtrent de mensenrechtenrisico’s vraagt Amnesty de KNVB om tegen het bid te stemmen.  

‘De KNVB zegt zelf dat het respecteren van mensenrechten een absolute ondergrens is. We gaan ervan uit dat Saudi-Arabië hier voor de KNVB geen uitzondering op vormt. En vragen de bond dus om bij de FIFA deze ondergrens luid en duidelijk kenbaar te maken,’ aldus Dagmar Oudshoorn. 

Oproep voetbalclubs 

Amnesty International vraagt ook de steun van de Nederlandse voetbalwereld. In een brief, die wordt uitgestuurd op 20 augustus 2024, vraagt de mensenrechtenorganisatie de steun van de clubs om zich uit te spreken voor elf activisten die in de Saudische gevangenis zitten of worden vervolgd, enkel en alleen omdat ze voor hun mening en de rechten van anderen opkwamen. De stem van de voetbalwereld op dit onderwerp is belangrijk, omdat er sprake is van sportswashing. Amnesty International hoopt dat de clubs zich uitspreken over ‘het gevangen elftal’ en deze oproep zoveel mogelijk  willen delen.