Omvang rellen in Staphorst onvoldoende bestraft
Drie mannen uit Staphorst zijn vandaag veroordeeld tot taakstraffen van 180 uur voor hun betrokkenheid bij de gebeurtenissen tijdens de Sinterklaasintocht in 2022. Het OM besloot slechts vier personen te vervolgen voor openlijke geweldpleging. Honderden anderen hebben opzettelijk een demonstratie verhinderd. Demonstranten en aanwezige Amnesty-waarnemers werden geconfronteerd met ernstige bedreiging en geweld en ook een aantal journalisten is geïntimideerd. De meer dan honderd mensen die zich daaraan schuldig hebben gemaakt gaan vooralsnog vrijuit.
Amnesty is tevreden met de veroordeling van drie verdachten voor openlijke geweldpleging. Dat is een zwaar delict. Maar Amnesty betwijfelt of daarvan een voldoende afschrikwekkende werking uit zal gaan, om herhaling te voorkomen. Er is immers niemand vervolgd, en dus ook niet veroordeeld, voor de schendingen van het demonstratierecht.
Rechtbank weegt belang demonstratierecht mee
In de strafoplegging weegt de rechtbank mee dat het recht om te demonstreren een belangrijk grondrecht is. “Het veroorzaken van wanordelijkheden om de uitoefening van dit recht te verstoren kan niet worden getolereerd, omdat dit ernstig afbreuk doet aan de democratische rechtstaat”, aldus de rechtbank.
Des te meer schuurt het dat het OM niemand heeft vervolgd voor het verhinderen van een demonstratie, al dan niet met geweld. Ook dat is strafbaar. En met goede reden: demonstreren is een mensenrecht, fundamenteel in een pluriforme samenleving en de zuurstof van een gezonde democratie. Door met geweld een demonstratie te verhinderen legden de relschoppers in Staphorst anderen het zwijgen op. En door daar niet voor te vervolgen kan de indruk ontstaan dat eigenrichting en (dreigen met) geweld geoorloofd is en je daar mee weg kunt komen.
Ernst onvoldoende meegenomen
Daarnaast vindt Amnesty het onbegrijpelijk dat het OM tot op heden geen strafrechtelijk onderzoek is gestart naar het geweld tegen tientallen demonstranten van Kick Out Zwarte Piet (KOZP), onder wie coördinatoren Marisella de Cuba en Jerry Afriyie, op een parkeerplaats net buiten Staphorst bij Meppel. Het is ronduit gevaarlijk dat daartegen niet voortvarend en effectief is opgetreden.
De ernst en omvang van wat er zich heeft voorgedaan in Staphorst is daardoor absoluut onvoldoende meegenomen. Onder dreiging van geweld van vijandig publiek is in Staphorst het demonstratierecht van KOZP gesneuveld en zijn vreedzame demonstranten slachtoffer geworden van geweld. De mensen die het voortouw namen bij de wegblokkade, zijn buiten schot gebleven. Er is net zomin aandacht besteed aan de intimidatie en geweld tegen drie journalisten die destijds hun werk probeerden te doen. En daar had volgens Amnesty deze rechtszaak over moeten gaan. Zo is de zaak onterecht klein gehouden en is geen recht gedaan aan de schending van het demonstratierecht.
Patroon
Amnesty International is teleurgesteld en overweegt daarom vervolgstappen: een nieuwe procedure waarin de schending van het demonstratierecht wél centraal staat. Want het gaat hier niet om incidenten. De demonstraties van Kick Out Zwarte Piet stuiten al jarenlang op gewelddadig verzet. Volgens Amnesty wordt dat mede veroorzaakt doordat het blokkeren van hun demonstraties en het geweld keer op keer niet voldoende of helemaal niet wordt bestraft. Dat is een patroon.
Oproep Amnesty
Amnesty vindt dan ook dat het OM ook alsnog grondig onderzoek moet doen naar alle incidenten, zowel onder aan de afrit als op het parkeerterrein net buiten Staphorst, waarmee met geweld de KOZP-demonstratie verhinderd is. Zodat het niet blijft bij de veroordeling van vandaag van slechts drie van de vele geweldplegers.
Een veel stevigere strafrechtelijke sanctionering zal recht doen aan de schendingen van het demonstratierecht van KOZP. Het belang hiervan is groot, gezien het feit dat het blokkeren van demonstraties en geweld tegen deze actiegroep zich jaar in jaar uit voordoet. In een democratische rechtstaat mag er geen ruimte zijn voor geweld en eigenrichting tegen vreedzame demonstranten.
