Oekraïne: marteling en geheime detentie door beide kanten in conflict
Zowel de Oekraïense overheid als de door Rusland gesteunde seperatisten in Oost-Oekraïne maken zich schuldig aan marteling en willekeurige, en soms geheime, detentie van burgers. Dat blijkt uit een gezamenlijk rapport van Amnesty International en Human Rights Watch dat vandaag verschijnt.
Het rapport, ‘You don’t exist – arbitrary detentions, enforced disappearances, and torture in Eastern Ukraine’, is gebaseerd op interviews met veertig slachtoffers van mishandeling en marteling, hun familieleden, getuigen, advocaten en anderen. Er worden negen gevallen van langdurige willekeurige detentie beschreven van burgers door de Oekraïense autoriteiten. Daaronder ook gevallen van gedwongen verdwijning en gevangenschap in onofficiële detentiecentra. Ook staan er negen gevallen in van gelijksoortige gevangenschap van burgers door de door Rusland gesteunde separatisten. De meeste zaken in het rapport dateren van 2015 en de eerste helft van 2016.
‘Vadim’: gemarteld door beide partijen
De 39-jarige ‘Vadim’ werd gemarteld door beide partijen in het conflict. In april 2015 werd hij opgepakt door gewapende mannen bij een Oekraïense controlepost. Hij kreeg een zak over zijn hoofd en werd ondervraagd over zijn veronderstelde banden met de separatisten. Vadim zat meer dan zes weken vast in een detentiecentrum van de Oekraïense veiligheidsdienst. Zijn ondervragers martelden hem met elektrische schokken, en brandende sigaretten en sloegen hem. Toen Vadim eindelijk werd vrijgelaten en terugkeerde naar Donetsk, werd hij meteen weer opgepakt. Ditmaal door de lokale autoriteiten (de separatisten), die veronderstelden dat hij zich tijdens zijn detentie had aangesloten bij de Oekraïense veiligheidsdienst. Hij zat meer dan twee maanden zonder contact met de buitenwereld in een onofficiële gevangenis in Donetsk. Ook daar werd hij geslagen en mishandeld.
Geheime detentiecentra van de Oekraïense veiligheidsdienst
Uit verschillende bronnen blijkt dat mensen worden vastgehouden in onofficiële detentiecentra. Op dit moment zouden zestien mensen in het geheim worden vastgehouden in het gebouw van de Oekraïense Veiligheidsdienst (SBU) in Kharkiv. In een brief aan Amnesty International en Human Rights Watch ontkent de SBU dat het – buiten het officiële detentiecentrum in Kiev – andere detentiecentra heeft. Ook zegt de SBU niets te weten van de in het rapport beschreven mishandelingen en martelingen.
Willekeurig vastgezet in gebieden onder controle van de seperatisten
In de door de seperatisten uitgeroepen republieken Donetsk en Luhansk opereren lokale veiligheidsdiensten. Deze diensten, die zonder enige controle hun gang kunnen gaan, hebben willekeurig burgers gevangengezet en in sommige gevallen gemarteld.
Het martelen van gevangenen is altijd verboden en altijd een misdrijf. Mensen die worden opgepakt en vastgezet door een van de partijen in het conflict in Oost-Oekraïne, genieten bescherming onder internationale mensenrechtenverdragen en het internationale oorlogsrecht. Deze wetgevingen verbieden willekeurige detentie, marteling en mishandeling.
De overheid van Oekraïne en de autoriteiten in de door de separatisten uitgeroepen republieken Donetsk en Luhansk moeten onmiddellijk een einde maken aan gedwongen verdwijningen en willekeurige en incommunicado-detentie. Ook moeten ze duidelijk maken dat marteling en mishandeling van gevangenen niet worden getolereerd.
