Oeganda: rechtbank trekt anti-lhbti-wet niet in

De Oegandese Anti-Homoseksualiteitswet uit 2023, is een van de meest extreme anti-lhbti-wetten ter wereld. Amnesty International is verbijsterd door de beslissing van het Oegandese Constitutionele Hof om de discriminerende, inhumane wet te handhaven.

In mei 2023 keurde President Yoweri Museveni de Anti-Homoseksualiteitswet goed. In december van dat jaar startten tegenstanders van de wet een petitie die het Constitutionele Hof opriep om de grondwettelijkheid van de wet te beoordelen. De indieners zeiden dat de Anti-Homoseksualiteitswet rechten schendt die zijn gegarandeerd in de Oegandese grondwet. Het Hof heeft alleen enkele onderdelen van de wet herroepen.

‘We zijn verbijsterd dat het Hof niet zijn verantwoordelijkheid neemt om de Oegandese grondwet te handhaven die de rechten van alle mensen beschermt,’ zegt Tigere Chagutah van Amnesty International. ‘De grondwet beschermt het recht op gelijkheid, het recht om niet gediscrimineerd te worden en het recht op privacy, en biedt bescherming van persoonlijke vrijheid en bescherming tegen wrede of vernederende behandeling.’

‘Dat deze kans om de wet te herroepen niet is aangegrepen, is schokkend. De wet ondermijnt niet alleen de rechten van lhbti’ers maar ook van hun bondgenoten en mensenrechtenverdedigers. Naast het verbieden van seks tussen twee mensen van hetzelfde geslacht, criminaliseert de wet, in zeer vage bewoordingen, het zogenaamd ‘promoten’ van homoseksualiteit. En op het zogenaamd ‘aanzetten’ tot homoseksualiteit staat zelfs de doodstraf.’

‘Oeganda moet de hele Anti-Homoseksualiteitswet 2023 intrekken en ervoor zorgen dat er verantwoording wordt afgelegd voor de aanvallen op lhbti’ers.’

Effecten van de wet tot nu toe

Het Human Rights Awareness and Promotion Forum (HRAPF), een Oegandese NGO, heeft sinds het in werking treden van de wet al 55 arrestaties op grond van de wet vastgelegd. Drie doodstrafzaken zijn volgens de NGO doorgestuurd naar het Openbaar Ministerie, acht mensen zijn onderworpen aan een gedwongen anaalonderzoek, 254 mensen zijn uitgezet omdat ze geassocieerd werden met lhbti-personen, en er zijn 202 zaken van bedreiging en geweld bekend.

Achtergrond

In 2014 werd een soortgelijke anti-lhbti-wet in Oeganda juist ingetrokken. Sindsdien zijn er herhaaldelijk pogingen gedaan om homoseksualiteit in Oeganda weer verder te criminaliseren. Zoals met een wet uit 2021, de wet op seksuele misdrijven. Deze stelde elke ‘seksuele handeling tussen personen van hetzelfde geslacht’ strafbaar, evenals anale seks tussen mensen van welk geslacht dan ook, met een gevangenisstraf van maximaal 10 jaar.  

Amnesty International bracht begin dit jaar een rapport uit over anti-lhbti-wetgeving in verschillende Afrikaanse landen, waaronder Oeganda, en het toenemende geweld richting lhbti’ers dat hiermee gepaard gaat.