Nieuwe EU due diligence-wet baanbrekend voor mensenrechten

Eerder vandaag namen de ministers van de 27 EU-lidstaten een belangrijke wet aan. Deze wet verplicht grote bedrijven om de negatieve gevolgen van hun activiteiten voor de mensenrechten en het milieu in kaart te brengen en aan te pakken. Amnesty International ziet het als een van de belangrijkste ontwikkelingen in internationale regelgeving voor het bedrijfsleven en mensenrechten van de afgelopen jaren. 

De Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) legt mensenrechtennormen vast voor grote bedrijven die actief zijn in de Europese Unie. De richtlijn treedt de komende jaren in werking. EU-lidstaten zijn verplicht deze in hun nationale wetgeving op te nemen. 

Baanbrekend 

‘Dit is een beslissend moment voor mensenrechten en de verantwoordelijkheid van bedrijven. De EU heeft een bindende norm vastgesteld voor maatschappelijk verantwoord ondernemen in de grootste interne markt ter wereld. De doorbraak van vandaag zou een boodschap moeten zijn voor alle bedrijven overal ter wereld dat ze mensenrechten moeten respecteren’, zegt Hanna Riemersma van Amnesty International. De baanbrekende wetgeving verplicht grote bedrijven om de risico’s op het gebied van mensenrechten en milieu te beoordelen die verband houden met hun activiteiten en een groot deel van hun toeleveringsketen, ook buiten Europa. Ook worden ze verplicht om stappen te ondernemen om deze risico’s aan te pakken. 

Betere bescherming 

‘Deze wet is een stap voorwaarts in de bescherming van mensen tegen misstanden. Slachtoffers van mensenrechtenschendingen die (mede) zijn veroorzaakt door in de EU actieve bedrijven of hun toeleveranciers, krijgen hiermee makkelijker toegang tot rechtsmiddelen via rechtbanken in Europa. Als deze wetgeving daadkrachtig wordt uitgevoerd, kan bijvoorbeeld kinder- of dwangarbeid en uitbuiting van werknemers voorkomen worden.’
De wet geniet brede steun onder veel Europese bedrijven. Zij zien in dat het beschermen van mensenrechten niet alleen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid is, maar ook goed is voor de toekomstbestendigheid van hun onderneming Studies hebben aangetoond dat bedrijven die mensenrechten beschermen financieel stabieler zijn dan hun concurrenten.   

Landen nu aan zet 

De CSDDD zou alle landen moeten inspireren om te volgen met krachtige wetgeving op het gebied van bedrijfsleven en mensenrechten. De nieuwe wetgeving moet nu door de EU-lidstaten worden geïmplementeerd. Ook snelle en goede implementatie in Nederland is belangrijk, zodat Nederlandse bedrijven wereldwijd mensenrechten respecteren. De afgelopen jaren lieten talloze voorbeelden in rapporten van Amnesty International zien dat Nederlandse bedrijven betrokken zijn bij ernstige mensenrechtenschendingen in het buitenland. Deze voorbeelden onderschrijven het belang van een stevige wet die bedrijven verplicht mensenrechten te respecteren.  
‘We dringen bij EU-lidstaten erop aan om bij het implementeren van de richtlijn in nationale wetgeving verder te gaan dan de CSDDD’, reageert Riemersma. ‘Zij kunnen onder meer het aantal bedrijven waarop de richtlijn van toepassing is uitbreiden en problematische uitzonderingen voor de financiële sector en bedrijven die wapens en bewakingstechnologieën produceren weglaten.’ 

Achtergrond 

De Raad van de EU stemde vandaag voor de CSDDD. De lidstaten hebben nu 2 jaar de tijd om de richtlijn in nationale wetgeving om te zetten. De richtlijn is van toepassing op in de EU gevestigde ondernemingen met gemiddeld meer dan duizend werknemers en een wereldwijde netto-omzet boven 450 miljoen euro. De richtlijn geldt ook voor bedrijven buiten de EU met een omzet van meer dan 450 miljoen euro die op de Europese markt actief zijn. Er zijn gedeeltelijke uitzonderingen voor financiële instellingen, wapenfabrikanten en bedrijven die andere producten produceren die onderhevig zijn aan exportcontrole, zoals surveillance technologie.