Nieuw onderzoek Myanmar: 28 burgers gedood bij militaire luchtaanval

Het leger van Myanmar doodde op 9 oktober 2023 ten minste 28 burgers bij een luchtaanval op een kamp voor ontheemden. Die aanval komt mogelijk neer op een oorlogsmisdrijf.

Op 9 oktober 2023 omstreeks 23.30 uur viel het leger van Myanmar het kamp voor ontheemden Mung Lai Hkyet bij de stad Laiza aan, vlakbij de grens van Myanmar met China. Getuigen vertelden Amnesty International dat er een bom ontplofte in de buurt het kamp, ​​gevolgd door aanhoudend mortiervuur ​​vanuit nabijgelegen militaire posities in Myanmar.

In het kamp wonen naar schatting 150 ontheemde gezinnen. Het ligt ongeveer 5 kilometer van het centrum van Laiza, het hoofdkwartier van de Kachin Independence Organization/Army (KIO/A). Dat is een etnische gewapende groepering die al tientallen jaren tegen het leger van Myanmar vecht.

Eerder al tal van willekeurige aanvallen

‘De luchtaanval op het ontheemdenkamp Mung Lai Hkyet is de laatste in een lange lijst van willekeurige aanvallen op burgers gepleegd door het leger van Myanmar sinds de staatsgreep in 2021, waarvan er vele neerkomen op oorlogsmisdrijven’, zegt Matthew Wells van Amnesty International. ‘De VN-Veiligheidsraad zou een wapenembargo moeten opleggen, iets wat al veel eerder had moeten gebeuren. Dat geldtook voor de levering van vliegtuigbrandstof, nu het leger van Myanmar herhaaldelijk zijn burgers in het land aanvalt.’

Aanval met zwaarste bom leger Myanmar

Een wapenexpert van Amnesty International analyseerde foto’s en video’s van de nasleep van de aanval. Die laten een enorme explosie zien die tientallen nabijgelegen gebouwen – waaronder een kerk, een kleuterschool en veel huizen – met de grond gelijk maakte. Er ontstond brand en de explosie veroorzaakte ernstige verwondingen bij de slachtoffers. De omvang van de krater en de waargenomen schade komen overeen met gevolgen van de zwaarste bommen waarover het leger van Myanmar beschikt. Amnesty International is van mening dat het leger van Myanmar vrijwel zeker een ongeleide bom heeft gebruikt. Dat is een onnauwkeurig wapen dat volkomen ongeschikt is voor gebruik in de nabijheid van burgers.

Leger Myanmar ontkent verantwoordelijkheid

Het leger van Myanmar ontkende verantwoordelijk te zijn en zei dat het om een ​​explosie ging op een locatie waar de KIO/A ammoniumnitraat had opgeslagen. Die verklaring komt niet overeen met consistente getuigenverklaringen. De explosie was op een groot open veld waar regelmatig auto’s rijden en waarschijnlijk geen ammoniumnitraatopslagplaats was. Op basis van al het bewijsmateriaal acht Amnesty International een aanval met één ongeleide bom het meest waarschijnlijke scenario. Het leger van Myanmar heeft in het verleden vaker willekeurige aanvallen zoals deze uitgevoerd, ook op andere kampen voor ontheemden.

Mogelijk oorlogsmisdrijf

Volgens internationaal humanitair recht, dat van toepassing is op de aanhoudende niet-internationale gewapende conflicten in Myanmar, zijn willekeurige aanvallen waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen militaire doelen en burgers of burgerobjecten verboden. Wanneer bij een willekeurige aanval burgers worden gedood of gewond raken, komt dit neer op een oorlogsmisdrijf.

‘Die nacht dacht ik dat ik zou sterven’

Amnesty International sprak met drie getuigen van de aanval en de nasleep ervan. Een vrouw, van wie haar familie de ontploffing overleefde, vertelde: ‘Ik ging rond 22.30 uur naar bed. Terwijl ik op Facebook naar nieuws over het conflict tussen Israël en Hamas luisterde, viel er rond 23.30 uur een enorme bom. Terwijl ik nog in bed lag, riep ik naar mijn familieleden… Ik zei: “We kunnen hier niet meer blijven. We moeten weg”. Omdat we ontheemden zijn, moeten we op het land van anderen leven… We hadden geen plek om een ​​schuilkelder te graven. We moesten ons verstoppen in de betonnen waterafvoer aan de kant van de weg. We zaten daar en bleven om hulp schreeuwen… Die nacht dacht ik zelfs dat ik zou sterven.’

De vrouw en haar negen familieleden bleven ondergedoken vanwege mortiervuur voordat ze in de buurt konden schuilen. Ze voegde eraan toe: ‘Als ik naar de toekomst van ons [ontheemde] leven kijk, voel ik duisternis. Ik zag 28 lichamen… Bijna alle mensen werden gedood als gevolg van de bomaanslag. Sommige van hen waren onherkenbaar. Onder de slachtoffers bevonden zich een moeder en twee van haar kinderen. Ik kon mijn tranen niet bedwingen toen ik de baby en kinderen zag sterven.’

Zeker twaalf kinderen gedood

Volgens een lijst van slachtoffers die lijkt te zijn gemaakt door het KIO en die Amnesty International inzag, waren er onder de doden zeker twaalf kinderen en raakten nog ten minste 57 mensen gewond. Een andere getuige die naast het kamp woonde en het geluid van een straalvliegtuig hoorde, vertelde Amnesty dat de bom een ​​enorme krater achterliet in een nabijgelegen veld. Hij zei dat een baptistenkerk op een heuvel, evenals tientallen andere burgerobjecten in de buurt van de bominslag werden vernietigd. Hij vertelde: ‘De explosie verwoestte alle huizen… In Kachin-taal wordt dit soort bom een ​​‘helbom’ genoemd… Ik moest uit het puin kruipen om mijn leven te redden… Mijn hele lichaam doet pijn en mijn oren suizen nog steeds door het bombardement.’

Amnesty International roept de VN-Veiligheidsraad opnieuw op om een ​​alomvattend wapenembargo tegen Myanmar op te leggen en de situatie in Myanmar voor te leggen aan het Internationaal Strafhof, zodat degenen die verantwoordelijk zijn voor misdrijven volgens het internationaal recht berecht kunnen worden.

Achtergrond

Sinds de staatsgreep op 1 februari 2021 voert het leger van Myanmar steeds meer luchtaanvallen uit op de burgerbevolking. De KIO/A is een van de vele etnisch gewapende organisaties in de grensgebieden van Myanmar. Het leger van Myanmar en de KIO/A zijn al tientallen jaren verwikkeld in een gewapend conflict. De gevechten tussen de twee strijdkrachten duren sinds de staatsgreep voort, waarbij de KIO/A actief is in de bredere landelijke beweging tegen het militaire bewind.

In een rapport uit mei 2022, ‘Bullets rained from the sky’: War crimes and displacement in eastern Myanmar, constateerde Amnesty International dat het leger van Myanmar burgers onderwierp aan collectieve bestraffing via wijdverbreide lucht- en grondaanvallen, willekeurige detenties, marteling, buitengerechtelijke executies en het systematisch plunderen en platbranden van dorpen.

Uit verder onderzoek in oktober 2022 bleek dat dodelijke luchtaanvallen tijdens een muziekconcert in de staat Kachin leken te passen in een patroon van onwettige aanvallen. Bij de aanval kwamen tientallen mensen om het leven. In een rapport uit november 2022, Deadly Cargo: Exposed the Supply Chain that Fuels War Crimes in Myanmar, werden bedrijven genoemd die betrokken zijn bij de toeleveringsketen van vliegtuigbrandstof aan het leger van Myanmar. Ook werden nieuwe meldingen onthuld over luchtaanvallen op burgers.