Nederlandse investeerder stelt mensenrechteneis om surveillance Palestijnen te stoppen

Amnesty International verwelkomt het besluit van een grote investeerder in de Nederlandse fabrikant van camera’s die worden ingezet in bezet Oost-Jeruzalem om eisen te gaan stellen op het gebied van mensenrechten.

ASN Impact Investors heeft gezegd dat TKH Group binnen een jaar een due diligence-beleid op het gebied van mensenrechten moet invoeren. Doen ze dit niet dan zal het bedrijf de investering beëindigen. Due dilligence staat voor ‘gepaste zorgvuldigheid’. TKH Group moet dus zorgvuldig onderzoeken of er geen mensenrechtenschendingen plaatsvinden met behulp van haar producten en hierover rapporteren aan ASN Impact Investors. Hiermee stelt ASN Impact Investors een goed voorbeeld door als investeerder verantwoordelijkheid te nemen voor de acties van de organisaties waarin ze investeren.

Rapport Automated Apartheid

De stap van de investeerder komt iets meer dan een jaar nadat Amnesty International het rapport Automated Apartheid: How facial recognition fragments, segregates and controls Palestinians in the OPT publiceerde, waarin wordt gedocumenteerd hoe Israëls uitgebreide netwerk van camera’s met gezichtsherkenning de mensenrechten van Palestijnen op de bezette Westelijke Jordaanoever schendt en Israëls systeem van apartheid in stand houdt.

Waakzaamheid investeerders belangrijk

‘Investeerders bieden de voorwaarden en middelen voor organisaties zoals TKH Group om AI-gestuurde bewakingstechnologieën te ontwikkelen en te verkopen. Hun waakzaamheid is belangrijk, vooral wanneer het risico op mensenrechtenschendingen groot is’, zegt Matt Mahmoudi van Amnesty International. ‘Dit is vooral urgent in de context van Israëls escalerende onderdrukking van de bewegingsvrijheid en de vrijheid van vereniging en vreedzame vergadering na 7 oktober. Het leveren van hardware of software die kan worden gebruikt om apartheid te versterken en andere mensenrechtenschendingen door Israël tegen Palestijnen mag onder geen enkele omstandigheid worden getolereerd.’

Reactie ASN Impact Investors

In een reactie aan Amnesty International op de bevindingen in het Automated Apartheid-rapport zei de investeerder: “ASN Impact Investors heeft besloten om actief in gesprek te gaan met TKH Group om een goed due diligence-beleid te ontwikkelen om dergelijke deals in de toekomst te voorkomen. Dit betekent dat TKH Group een jaar de tijd heeft om aan de eisen van ASN Impact Investors te voldoen, anders zal de investering worden beëindigd. Dit is het zwaarste middel in de gereedschapskist van ASN Impact Investors.’

Het besluit is ook terug te vinden in het jaarverslag van ASN Impact Investors over 2023 en het halfjaarlijkse investeringsverslag over de tweede helft van 2023.

Onderdeel van gezichtsherkenningssysteem

In Amnesty’s Automated Apartheid-rapport beschrijven we het gebruik van camera’s gemaakt door TKH Group in bezet Oost-Jeruzalem. De camera’s zijn waarschijnlijk onderdeel van het Mabat 2000 gezichtsherkenningssysteem. Dit systeem, dat in 2000 werd geïntroduceerd en sinds 2017 aanzienlijk is verbeterd om gezichtsherkenningsmogelijkheden te integreren, heeft de Israëlische autoriteiten ongekende controle- en toezichtsbevoegdheden gegeven over het dagelijks leven van Palestijnen in Oost-Jeruzalem. Hierdoor is hun recht op bewegingsvrijheid en vrijheid van meningsuiting, vereniging en vreedzame vergadering willekeurig beperkt.

Overal camera’s

Amnesty International registreerde in het gebied van de Oude Stad van Jeruzalem en Sheikh Jarrah om de vijf meter één tot twee CCTV-camera’s. De alomtegenwoordige bewaking, belichaamd door deze camera’s, heeft een sfeer van angst, bezorgdheid en onderdrukking gecreëerd onder de Palestijnen. Hierdoor wordt het Israëlische systeem van apartheid verder verankerd.

Massale en discriminerende surveillance

Vooral in Oost-Jeruzalem is het gebruik van gezichtsherkenningstechnologie (FRT) toegenomen. Deze ontwikkeling gaat gelijk op met Israëls pogingen om Palestijnen met geweld uit strategische gebieden te verdrijven wat een afschrikwekkend effect heeft op het vermogen van Palestijnen om zich in het openbaar te organiseren. De Israëlische autoriteiten gebruiken FRT-technologieën om de bewegingen van Palestijnen die in de bezette gebieden wonen te controleren en te beperken, en om Palestijnen te dwingen zich te verwijderen uit gebieden die van strategisch belang zijn voor de Israëlische autoriteiten en illegale kolonisten. Deze systemen van massale en discriminerende surveillance schenden het recht op privacy, gelijkheid en non-discriminatie, en het recht op bewegingsvrijheid.

Geen reactie van THK Group

In april 2021 identificeerde Amnesty International verschillende TKH CCTV-producten op infrastructuur die de Israëlische politie bestuurt in bezet Oost-Jeruzalem. Tot op heden heeft TKH niet geantwoord op vragen van Amnesty International over de aard van producten van TKH Group die worden gebruikt door Israëlische veiligheidstroepen of indirecte relaties. De organisatie beantwoordde evenmin vragen over haar due diligence-procedures op het gebied van mensenrechten, en of zij een toezegging hebben gedaan of van plan waren te doen om geen gezichtsherkenningsproducten te ontwikkelen of te verkopen.

Gezien dit voortdurende gebrek aan transparantie en toewijding aan verhoogde zorgvuldigheid op het gebied van mensenrechten, is de beslissing van ASN zeer belangrijk om de verantwoordingsplicht van bedrijven te waarborgen.

Oproep Amnesty International

Investeerders in bedrijven hebben de verantwoordelijkheid om proactieve en voortdurende stappen te zetten om de mogelijke of daadwerkelijke gevolgen van kunstmatige intelligentie voor de mensenrechten te identificeren en hierop te reageren. Dit houdt in dat er een verhoogde due diligence op het gebied van mensenrechten moet worden uitgevoerd om de gevolgen voor de mensenrechten te identificeren, te voorkomen, te beperken en er verantwoording over af te leggen. Investeerders en aanbieders van surveillancetechnologie zouden zich niet moeten bezighouden met de ontwikkeling of verkoop van gezichtsherkenningstechnologie (FRT), en de uitvoer ervan naar Israëlische autoriteiten voor gebruik tegen Palestijnen onmiddellijk moeten staken.

Amnesty International roept ook op tot een wereldwijd verbod op de ontwikkeling, verkoop, export en het gebruik van FRT voor surveillancedoeleinden.

Achtergrond

Amnesty International publiceerde het rapport Automated Apartheid in mei 2023. Het rapport belichtte Israëls gebruik van een gecoördineerd surveillancenetwerk, waaronder Red Wolf en Mabat 2000, om Palestijnen op te sporen en strenge beperkingen op hun bewegingsvrijheid te automatiseren. Dit helpt het land om zijn systeem van apartheid in stand te houden.

Op 7 oktober 2023 vielen Hamas en andere gewapende Palestijnse groepen het zuiden van Israël aan. Hierbij werden minstens 1.140 mensen gedood, onder wie 36 kinderen, en ongeveer 245 mensen werden gegijzeld of gevangengenomen. Als reactie daarop lanceerde Israël een verwoestend militair offensief dat in Gaza aan minstens 37.000 mensen het leven heeft gekost, van wie de meesten burgers waren. Deze reactie heeft ongekende verwoestingen en gedwongen verplaatsingen aangericht. Ondertussen zijn op de bezette Westelijke Jordaanoever ongeveer twintig Palestijnse gemeenschappen ontheemd geraakt als gevolg van door de staat gesteund kolonistengeweld.