Myanmar: nieuwe oorlogsmisdaden in Rakhine

Na recent onderzoek in de noordelijke deelstaat Rakhine in Myanmar, heeft Amnesty International nieuwe bewijzen in handen van oorlogsmisdaden en andere mensenrechtenschendingen begaan door het leger van Myanmar. De militaire operatie loopt nog, wat nieuwe schendingen mogelijk maakt.

– Nieuwe schendingen in Myanmarese deelstaat Rakhine na bevel van de overheid om gewapende groep te ‘verpletteren’

– Militaire eenheden die eerder schendingen begingen maken zich nu schuldig aan oorlogsmisdaden, met mogelijke betrokkenheid van hooggeplaatste generaals

– De internationale gemeenschap faalt; daarom moet de kwestie behandelt worden door het Internationaal Strafhof

In het nieuwe rapport “No one can protect us”: War crimes and abuses in Myanmar’s Rakhine State”, beschrijft hoe het leger van Myanmar (Tatmadaw) sinds januari van dit jaar burgers doodde en verwondde bij willekeurige aanvallen. De strijdkrachten hebben ook buitengerechtelijke executies en willekeurige arrestaties uitgevoerd, en mensen gemarteld en laten verdwijnen.

Het rapport beslaat de periode van intensieve militaire operaties die volgden op aanvallen op politie-checkpoints door de gewapende etnische groep Arakan Army (AA) op 4 januari van dit jaar. De overheid gaf daarna het bevel om de AA te ‘vernietigen’.

‘Nog geen twee jaar na de wereldwijde verontwaardiging over de massaschendingen die begaan zijn tegen de Rohingya-bevolking, begaat het leger van Myanmar weer gruwelijke schendingen tegen etnische groepen in de staat Rakhine,’ zegt Nicholas Bequelin van Amnesty.

Onderzoek in Rakhine

Amnesty’s onderzoekers hielden 81 interviews, waaronder 54 in Rakhine zelf, in maart 2019. Ze spraken met etnische Rakhine-, Mro-, Rohingya- en Khami-dorpelingen. Onder hen waren boeddhisten, christenen en moslims. Daarnaast werden voor het onderzoek foto’s, video’s en satellietbeelden gebruikt. Ook werden medewerkers van hulporganisaties, mensenrechtenactivisten en andere experts geïnterviewd.

Etnische Rakhine-gemeenschappen zijn al lange tijd in conflict met de centrale overheid van Myanmar, vooral op politiek gebied. De AA wordt geleid door een jongere generatie Rakhine-nationalisten. Het AA-leger zou uit zo’n 7 duizend man bestaan, en vocht eerder mee met andere etnische groepen in het noorden van het land.

Nieuwe eenheden, dezelfde gruwelijkheden

Uit Amnesty’s onderzoek blijkt dat bepaalde divisies en bataljons van het leger die betrokken waren bij eerdere schendingen, zich ook nu weer schuldig hebben gemaakt aan misdaden. Dit zijn met name eenheden van het Western Command van het leger van Myanmar. Daarnaast zijn nieuwe eenheden van de 22e en 55e Light Infantry Divisions (LID) betrokken bij de schendingen.

Er is sprake van zeven onwettige aanvallen, waarbij 14 burgers omkwamen en ten minste 29 mensen gewond raakten. Het merendeel van deze aanvallen was willekeurig en sommige waren mogelijk directe aanvallen op burgers. Bij een aanval op het dorp Tha Mee Hla kwam een zevenjarige jongen om het leven. Hij raakte zwaar gewond, maar het duurde uren voordat het leger zijn ouders toestemming gaf om hem naar het ziekenhuis te brengen. Hij overleed de volgende dag.

Bij een aanval in maart 2019 explodeerde een mortier in het dorp Ywar Haung Taw. Er raakten ten minste vier mensen gewond. Het huis van de 37-jarige Hla Shwe Maung werd met de grond gelijk gemaat. Hij vertelt: ‘Ik hoorde een explosie. Het was erg hard en een grote vuurbal viel naast ons. Ik nam mijn dochter in mijn armen… toen we omkeken, was de helft van het dak van ons huis weg.’

Aanvallen op Rakhine en andere etnische groepen

De etnische Rakhine zijn in deze campagne van het leger het zwaarst slachtoffer geworden van de aanvallen van het leger. Maar ook andere gemeenschappen werden aangevallen. Op 3 april 2019 opende het leger vanuit een helikopter het vuur op Rohingya-arbeiders die bamboe aan het snijden waren. Ten minste zes mannen en jongens kwamen om en minimaal dertien mensen raakten gewond. ‘De helikopter verscheen van achter de berg,’ vertelt een overlevende van de aanval. ‘Binnen een paar minuten begonnen ze raketten af te vuren.’ Directe aanvallen op burgers en willekeurige aanvallen die burgers doden of verwonden vallen onder oorlogsmisdaden.

Leger zoekt dekking in oude tempels Mrauk-U

Amnesty-onderzoekers legden vast hoe militairen zich schuilhouden in de oude tempelcomplexen van Mrauk-U. Vanaf daar beschieten ze het omliggende gebied. Satellietbeelden bevestigen dit, en op foto’s is te zien dat de tempels beschadigd zijn. Het leger van Myanmar vernietigd historische en culturele plekken, wat indruist tegen internationaal oorlogsrecht. Uit het rapport blijkt ook dat het leger zich schuldig maakt aan willekeurige arrestaties en gedwongen verdwijningen.

Hulporganisaties geblokkeerd

Bij het recente geweld door het leger van Myanmar in Rakhine zijn meer dan 30 duizend mensen uit hun huizen verdreven. Ondanks dat hebben de autoriteiten hulporganisaties de toegang tot het gebied verboden. En medicijnen, voedsel en andere hulpgoederen komen het gebied ook niet in.

Arakan Army ook schuldig aan schendingen

Uit het rapport blijkt dat de Arakan Army ook schendingen tegen burgers heeft begaan. Zo werden op 3 mei vier etnische Rohingya-mannen ontvoerd uit het dorp Sin Khone Taing. Ze zouden naar een verafgelegen plek in het bos zijn gebracht. Twee mannen ontsnapten, van de twee anderen is niet bekend hoe het met ze gaat en waar ze zijn.

Internationale druk nodig

Deze militaire operatie van het leger van Myanmar begon 18 maanden nadat de strijdkrachten zich schuldig maakten aan misdaden tegen de menselijkheid tegen de Rohingya-bevolking. Meer dan 900 duizend Rohingya zijn het land uit gevlucht en wonen nog steeds in vluchtelingenkampen in buurland Bangladesh. Uit dit rapport blijkt eens te meer dat het voor hen niet veilig is om naar Myanmar terug te keren.

De noodzaak voor de VN om in actie te komen tegen de misdrijven begaan door het leger van Myanmar in de deelstaten Rakhine, Kachin en Shan, is alleen maar groter geworden. De VN heeft opgeroepen een onderzoek in te stellen naar de militaire top en hen te berechten voor misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en genocide.

Oproep Amnesty

Amnesty International roept de VN Veiligheidsraad op om de casus in Myanmar door te verwijzen naar het Internationale Strafhof (ICC) en een wapenembargo in te stellen. De EU, ASEAN en andere internationale partners van Myanmar zouden sancties moeten instellen die gericht zijn tegen de militaire top.