Maandagmorgen 25 juli 2022 maakten staatsmedia uit Myanmar bekend dat de autoriteiten vier executies hebben uitgevoerd. Het zijn de eerste executies in het land sinds de late jaren 1980.
Deze executies zijn willekeurig en opnieuw een voorbeeld van de wijze waarop de autoriteiten van Myanmar de mensenrechten met voeten treden. De vier geëxecuteerde mannen werden door een militaire rechtbank veroordeeld in uiterst geheime en zeer oneerlijke rechtszaken. De internationale gemeenschap moet onmiddellijk in actie komen, want er zouden nog meer dan honderd mensen in de dodencel zitten na soortgelijke veroordelingen.
Al meer dan een jaar zijn de militaire autoriteiten van Myanmar betrokken bij buitengerechtelijke executies, marteling en een heel scala aan andere mensenrechtenschendingen. Het leger zal hier mee doorgaan als ze niet verantwoordelijk worden gehouden.
Doodstraf
Terwijl steeds meer landen stappen nemen om de doodstraf af te schaffen, begint Myanmar na meer dan 30 jaar weer met executies. Dit druist niet alleen in tegen de wereldwijde trend van afschaffing van de doodstraf maar gaat ook in tegen internationale mensenrechtenwetgeving en -standaarden. Myanmar isoleert zich steeds verder. Amnesty International roept de autoriteiten op om onmiddellijk een moratorium op executies in te stellen.
Bekende activisten geëxecuteerd
Volgens staatsmedia in Myanmar zijn vier executies uitgevoerd. Twee van de geëxecuteerde mannen zijn bekende activisten in Myanmar.
Phyo Zeya Thaw, een voormalig lid van de National League for Democracy, de politieke partij van Aung San Suu Kyi, en Kyaw Min Yu – ook bekend als Ko Jimmy – werden beiden ter dood veroordeeld door een militair tribunaal in januari 2022 vanwege aanklachten op basis van de Antiterrorismewet. Het gaat om explosieven, bommen en het financieren van terrorisme. Amnesty International is van mening dat deze aanklachten politiek gemotiveerd zijn. Zowel Phyo Zeya Thaw als Ko Jimmy zijn bekende activisten en zaten jaren gevangen. Amnesty International voerde actie voor beiden.
Twee andere mannen, Hla Myo Aung en Aung Thura Zaw, werden veroordeeld voor de mogelijke moord op een vrouw die zou werken als informant voor het leger in Hlaing Tharyar in Yangon.
De vier mannen werden genoemd in een artikel in de Global Light of Myanmar, een regeringskrant.
Militaire rechtbanken
Nadat de autoriteiten van Myanmar de Martial Law Order 3/2021 (noodtoestand) invoerden, werd de bevoegdheid om burgers te berechten belegd bij speciale of militaire tribunalen. Hier worden verdachten in korte rechtszaken berecht zonder mogelijkheid om tegen het vonnis in beroep te gaan. Deze rechtbanken spreken zich uit over een groot aantal misdrijven, ook die waarop de doodstraf kan staan.
Onder internationale wetgeving zijn doodvonnissen die zijn opgelegd na oneerlijke rechtszaken een schending van het recht op leven, en ook van het recht niet te worden gemarteld of mishandeld.
De laatst bekende executies in Myanmar vonden plaats eind jaren 1980. Sinds de militaire staatsgreep in het land in februari 2021, is er een grote stijging geweest in het aantal doodvonnissen. Het leger zet deze straf in als middel om iedereen die de moed heeft zich kritisch uit te laten te vervolgen en te intimideren.
Amnesty International is altijd en overal tegen de doodstraf. Meer dan twee derde van de landen in de wereld hebben de doodstraf in wet of praktijk afgeschaft.
Myanmar staat terecht voor schendingen tegen Rohingya
Afgelopen vrijdag wees het Internationaal Gerechtshof (International Court of Justice) in Den Haag de bezwaren van Myanmar tegen vervolging vanwege genocide. Het Gerechtshof zal nu zittingen voorbereiden voor ernstige mensenrechtenschendingen tegen de Rohingya-bevolking. De zaak werd aangespannen door Gambia.
Amnesty International verwelkomt dit initiatief, dat een belangrijke stap is naar gerechtigheid voor de wreedheden die zijn begaan tegen Rohingya in Myanmar. De zaak is een duidelijke boodschap aan de Myanmarese autoriteiten dat de internationale gemeenschap alle mogelijke wegen onderzoekt om hen verantwoording te laten afleggen.
