Minister Grapperhaus past voorstel nieuwe verkrachtingswet aan!
Amnesty International is verheugd dat minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid alle vormen van onvrijwillige seks strafbaar wil stellen als verkrachting. Daarmee geeft de minister gehoor aan de kritiek vanuit de samenleving, waaronder van Amnesty.
Eerder wilde de minister een nieuw delict introduceren ‘seks tegen de wil’ met de helft van de straf die op verkrachting staat. De minister heeft echter geluisterd naar alle maatschappelijke kritiek op dit voorstel en laat vandaag aan de Tweede Kamer weten dat hij kiest voor een wet waarin alle vormen van onvrijwillige seks worden gekwalificeerd als verkrachting.
Verkrachting is een mensenrechtenschending. In Nederland heeft 19 procent van de vrouwen en 3 procent van de mannen meegemaakt dat iemand hun lichaam binnendrong zonder instemming. De daders worden vaak niet bestraft. Als er geen tekenen zijn van dwang ben je volgens de huidige wet niet verkracht en dat is niet in lijn met internationale mensenrechtenverdragen die het ontbreken van wederzijdse instemming (consent) centraal stellen.
Campagne #LetsTalkAboutYES
Amnesty startte daarom de campagne #LetsTalkAboutYES. Activisten gingen de straat op om in gesprek te gaan over wederzijdse instemming bij seks, een actiegroep van vrouwen die een verkrachting meemaakten benadrukte het belang van goede wetgeving en meer dan 53.000 mensen schreven een kaart aan de minister waarmee ze hem aanmoedigden om het verkrachtingsdelict aan te passen in plaats van een nieuw delict te introduceren.
Martine Goeman (hoofd gender programma Amnesty Nederland): ‘Het is heel goed nieuws dat de minister alle vormen van onvrijwillige seks als verkrachting strafbaar wil stellen en dat hij benadrukt dat seks altijd vrijwillig en gelijkwaardig hoort te zijn. Dat is de norm. Aanpassing van het wetsvoorstel is een hele belangrijke stap om de lichamelijke integriteit centraal te stellen en de Nederlandse wetgeving in lijn te brengen met mensenrechtenverdragen. We kijken reikhalzend uit naar de uitwerking van het wetsvoorstel en zijn ontzettend trots op de actiegroep van vrouwen die een verkrachting meemaakten en alle activisten die hun stem lieten horen voor aanpassing van de wet.’
Legien, namens de actiegroep van vrouwen die een verkrachting hebben meegemaakt: ‘Ik ben ongelooflijk dankbaar, ik heb er bijna geen woorden voor […] Ik hoop dat de wet straks ook echt aangepast gaat worden, dat instemming centraal gaat staan. Verder hoop ik dat dit de toon zet in het maatschappelijk debat, dat we gaan uitspreken naar elkaar dat seks vrijwillig en gelijkwaardig moet zijn. Als ik dat had begrepen als 16-jarige, had ik me niet 20 jaar lang schuldig hoeven voelen en had ik wellicht eerder hulp durven vragen en eerder aangifte gedaan.’
Het voorstel van de minister
Minister Grapperhaus kondigt aan zijn wetsvoorstel te gaan herschrijven volgens een nieuw model. Daarin is iemand strafbaar voor verkrachting als diegene behoorde te weten dat de ander geen seks wilde, maar daar niet naar handelde. Nu ligt volgens de minister de drempel in de rechtspraktijk soms te hoog om een aangifte voor verkrachting goed op te pakken. Dit is in het bijzonder zo in situaties waarin een slachtoffer bevriest van angst en zich daardoor niet kan uiten of verzetten.
Het wettelijk model dat minister Grapperhaus voor ogen heeft is een verkrachtingsartikel met verschillende delictsvormen: een schuld- en een opzetvariant en een variant waarin het gebruik van dwangmiddelen of geweld als strafverzwarende omstandigheid geldt. Nieuw is de schuldvariant als ondergrens voor verkrachting, waarbij het gaat om wat iemand op grond van de feiten en omstandigheden behoorde te weten over dat de ander de seks niet wilde. Als iemand daar niet naar handelde of als hij of zij onvoldoende rekening hield met de positie van de ander, riskeert diegene straf. Iemand kan dan verweten worden dat hij of zij ernstig nalatig of onvoorzichtig is geweest en niet alert was op zogenoemde contra-indicaties of de ander echt wel in was voor seks.
De minister streeft ernaar om in december 2020 de consultatie te starten over een aangepaste versie van het Wetsvoorstel seksuele misdrijven. Amnesty zal er scherp op letten of dat voorstel in lijn is met het Verdrag van Istanbul en andere mensenrechtenverdragen, zodat het verkrachtingsdelict is gebaseerd op het ontbreken van wederzijdse instemming.
