Minister Grapperhaus moet onvrijwillige seks als verkrachting erkennen
Amnesty International roept minister Grapperhaus op onvrijwillige seks als verkrachting in de wet te erkennen. Gisteren publiceerde de minister zijn conceptwetsvoorstel om seks zonder instemming niet strafbaar te stellen als verkrachting, maar als nieuw strafdelict: ‘seks tegen de wil’. Op dit delict komt slechts de helft van de strafmaat te staan ten opzichte van verkrachting. Amnesty vindt dat dit anders moet.
Amnesty vindt het toevoegen van een lichter delict niet in lijn met internationale mensenrechtenverdragen die bepalen dat onvrijwillige seks als verkrachting moet worden bestraft. Bovendien doet dit geen recht aan de slachtoffers, die hiermee het verkeerde signaal krijgen dat wat zij hebben meegemaakt minder ernstig is dan verkrachting.
In de huidige Nederlandse wet is pas sprake van verkrachting als geweld of dwang kan worden bewezen. Maar dat kan lang niet altijd: omdat iemand bijvoorbeeld gedrogeerd is, of van angst ‘bevriest’, wat in 70 procent van de gevallen voorkomt. De huidige wet beschermt slachtoffers van verkrachting daarmee onvoldoende. Daar is minister Grapperhaus het gelukkig mee eens. Hij past echter niet de definitie van verkrachting aan, maar stelt de invoering van een nieuw delict voor: ‘seks tegen de wil’. Daarvoor geldt een maximumstraf van zes jaar, terwijl voor verkrachting maximaal twaalf jaar kan worden gegeven.
Wat Amnesty betreft, moet de Nederlandse wet volledig in lijn worden gebracht met internationale mensenrechtenverdragen als het VN-vrouwenverdrag en het Verdrag van Istanbul. Die bepalen dat seks zonder instemming als verkrachting moet worden erkend in nationale wetgeving.
Groot probleem, weinig veroordelingen
Verkrachting komt veel voor, vooral vrouwen zijn het slachtoffer. Meer dan 10 procent van de Nederlandse vrouwen is verkracht, bij mannen is dat 3 procent. Het merendeel, naar schatting 70 procent van de verkrachtingen, wordt niet gemeld bij de politie. En als iemand al naar de politie gaat, leidt dat maar in een zeer klein aantal gevallen tot een veroordeling.
Hieronder de cijfers van januari tot oktober 2019:
- 1224 mensen stapten naar de politie vanwege een verkrachting
- Waarvan 499 zaken leidden tot een aangifte
- Waarvan 172 zaken leidden tot een rechtszaak
- Waarvan 102 zaken leidden tot een veroordeling
Erkenning slachtoffers
De minister schrijft dat na invoering van het delict ‘seks tegen de wil’ slachtoffers makkelijker aangifte kunnen doen. Amnesty International werkt met een actiegroep van verkrachtingsslachtoffers, die ten zeerste betwijfelen of het ook daadwerkelijk tot meer aangiften zal leiden. Zij geven aan dat verkrachtingen nu al vaak niet serieus worden genomen. Bovendien vinden zij dat daders er met de nieuwe wet nog steeds te gemakkelijk vanaf komen, omdat zij mogelijk voor een lichter delict worden veroordeeld.
D., een van de slachtoffers met wie Amnesty sprak: ‘Het voelt nu alsof iemand zegt dat wat ik heb meegemaakt geen verkrachting is, terwijl de seks mij wel degelijk opgedrongen is. Dat kan niet de bedoeling zijn. Seks tegen iemands wil is verkrachting.’
Signaal naar de samenleving
Hoewel de bewijsbaarheid lastig blijft bij seksueel geweld, pleit Amnesty voor een wet waarin instemming centraal staat, omdat dat een krachtig signaal geeft naar slachtoffers en de samenleving.
Martine Goeman, onderzoeker gender en mensenrechten bij Amnesty: ‘Nog veel te vaak leidt de traumatische ervaring van een verkrachting niet tot erkenning van het slachtoffer, laat staan tot een veroordeling van de dader. Als minister Grapperhaus toch de wet gaat veranderen, moet hij het meteen goed doen: zorg ervoor dat seks tegen de wil als verkrachting wordt erkend.’
Een wet waarin instemming centraal staat, helpt ook het maatschappelijk bewustzijn over verkrachting en gezonde seksuele interactie te vergroten. Meer voorlichting en maatschappelijke discussie moeten daar verder ook aan bijdragen. Amnesty voert hiervoor campagne: #letstalkaboutyes
