Midden-Amerika: geen bescherming voor honderdduizenden die vluchten voor geweld
In Honduras, Guatemala en El Salvador leven miljoenen mensen in constante angst voor het geweld van bendes, leger en politie. Mensen die hiervoor vluchten, worden vaak teruggestuurd door de Mexicaanse of Amerikaanse autoriteiten. Zij zijn hun leven niet zeker en krijgen geen bescherming van de autoriteiten in eigen land, concludeert in Amnesty in een nieuw rapport.
De moordcijfers in El Salvador, Guatemala en Honduras zijn exorbitant hoog. Volgens cijfers van de Verenigde Naties is El Salvador, op oorlogsgebieden na, een van de dodelijkste landen ter wereld. In 2015 werden daar per 100.000 inwoners meer dan 108 mensen vermoord.
Niet meer naar school
Meer dan de helft van de dodelijke slachtoffers in de drie landen is jonger dan 30. Jongens sluiten zich vaak onder grote druk aan bij bendes, terwijl meisjes vaak als “vriendinnen” van bendeleden worden verkracht.
Veel jonge kinderen uit Honduras, Guatemala en El Salvador vertelden ons dat ze uit angst voor bendeleden waren gestopt met school. Alleen al in El Salvador zouden in 2015 zo’n 39.000 leerlingen niet meer naar school gaan vanwege intimidatie door bendes, blijkt uit cijfers van het ministerie van Onderwijs. Volgens de Salvadoraanse lerarenvakbond zou het werkelijke aantal zelfs boven de 100.000 liggen.
Mishandeling door veiligheidstroepen
Ook worden tieners op verdenking van lidmaatschap van een bende aangevallen door politieagenten en militairen. De 16-jarige Andrés (niet zijn echte naam) uit El Salvador is ondergedoken nadat hij in mei was gearresteerd. Hij vertelde Amnesty hoe militairen hem martelden om een bekentenis los te krijgen. Ze sprongen op zijn buik, schopten en sloegen hem en dreigden hem te vermoorden als hij niet bekende.
Zijn moeder diende een klacht in bij de autoriteiten. Een onderzoek naar de marteling van haar zoon is inmiddels ingesteld. Maar Andrés is nu ondergedoken uit angst voor wraakacties van degenen die hem mishandelden. Hij wil heel graag het land ontvluchten. Bekijk hier het verhaal van Andrés:
Teruggestuurd om gedood te worden
Het voortdurende geweld leidt tot een stijging van het aantal asielaanvragen in Mexico, de Verenigde Staten en andere landen. Volgens de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR is het aantal aanvragen van mensen uit El Salvador, Guatemala en Honduras in de afgelopen vijf jaar verzesvoudigd. Ondanks overweldigend bewijs dat asielzoekers slachtoffer worden van extreem geweld of zelfs moord zij terugkeren naar hun land, stuurden landen als Mexico en de Verenigde Staten de afgelopen vijf jaar drastisch meer mensen terug
Voor Saúl liep het slecht af. De 35-jarige vader van vijf kinderen werd drie weken na zijn terugkeer naar Honduras in juli 2016 vermoord. Mexico had zijn asielaanvraag geweigerd. De buschauffeur was Honduras ontvlucht nadat hij en zijn twee zoons een schietincident hadden overleefd en de politie niets deed met zijn aangifte en hem geen bescherming bood.
Toen Amnesty Saúl in juli van dit jaar sprak, zei hij: ’Het voelt alsof er weer iets gaat gebeuren, misschien met mij.’ Zijn vrouw en zonen zijn nu doodsbang dat ook hen iets overkomt. Bekijk hier zijn verhaal:
Regeringen doen te weinig
De Verenigde Staten hebben El Salvador, Honduras en Guatemala 750 miljoen dollar gegeven om teruggestuurde asielzoekers veiligheid te bieden. Maar regeringsleden van deze drie landen konden Amnesty-onderzoekers niet uitleggen hoe dat geld wordt besteed om mensen te beschermen.
De ontvangstcentra die in El Salvador, Honduras en Guatemala zijn opgezet voor terugkerende asielzoekers, stellen niets voor. Tijdens een kort vraaggesprek wordt mensen zelden gevraagd naar het geweld dat ze in eigen land ontvluchtten. Ook wordt bijna nooit gevraagd of mensen behoefte hebben aan bescherming.
Als de leiders van Midden-Amerika het extreme geweld in hun landen niet aanpakken, is het risico groot dat de regio teruggaat naar haar donkerste tijden van de conflicten decennia terug. In plaats van koppig te blijven ontkennen dat mensen vluchten voor geweld, moeten leiders er alles aan doen om oplossingen te vinden om een einde te maken aan dat geweld.
