Mexico: journalist vermoord die onrecht aan de kaak stelde
In Mexico is journalist Javier Valdez Cárdenas op 15 mei 2017 vermoord. Het klinkt wellicht vreemd, maar hij wist dat dit vroeg of laat zou gebeuren. Nog geen twee maanden geleden twitterde hij nadat een collega werd gedood: ‘Laat ze ons allemaal maar vermoorden als op verslag doen van deze hel de doodstraf staat’.
Valdez was een internationaal gewaardeerde journalist die over de georganiseerde misdaad en de Mexicaanse drugskartels schreef. Dat werd hem niet in dank afgenomen. In Mexico is de jacht op journalisten het hele jaar geopend. Iedereen die het lef heeft om te schrijven over de groeiende macht van de georganiseerde misdaad en de geheime banden van deze groepen met de autoriteiten, loopt gevaar. ‘Werken als journalist in Mexico lijkt meer op de doodstraf dan op een beroep’, zegt Tania Reneaum, directeur van Amnesty Mexico. ‘De autoriteiten kijken liever weg van het voortdurende bloedvergieten waardoor het recht op vrije meningsuiting in het land ernstig is aangetast.’
Straffeloosheid is de norm
Volgens het Center of Studies on Impunity and Injustice wordt slechts 1 procent van de misdaden in Mexico bestraft, en dus lopen de daders van 99 procent van de misdaden vrij rond. Bovendien worden slechts zeven van de honderd misdrijven aangegeven, waardoor het aantal daders dat ongestraft blijft, nog immens veel groter is. De Mexicanen geven twee redenen op om van aangifte af te zien: tijdsverspilling en gebrek aan vertrouwen in de autoriteiten. Hiermee is de vicieuze cirkel rond: de autoriteiten treden nagenoeg niet op tegen misdrijven, daardoor zien slachtoffers maar af van aangifte en gaan de daders vrijuit en kunnen ze onbelemmerd met hun ‘werk’ doorgaan.
Een achterliggende oorzaak is dat de drugskartels de autoriteiten sterk in hun greep hebben. Wetshandhavers én politici onderhouden, al dan niet onder druk, innige contacten met de criminele bendes. Daardoor kunnen deze hun moorddadige activiteiten voortzetten.
Autoriteiten grijpen niet in
In april vertelde Valdez aan Index on Censorship dat hij telefonische bedreigingen had ontvangen. ‘Ze vertelden me om te stoppen met het onderzoek naar bepaalde moorden of naar drugsbazen. Ik moest belangrijke informatie achterhouden en als ik dat niet zou doen, zouden ze mijn familie doden. Bronnen van mij zijn gedood of verdwenen… De regering trekt zich hier niets van aan. Ze doen niets om je te beschermen.’
Gedreven door overtuiging
Valdez’ broer Rafael vertelde aan Agence France-Presse: ‘Ik vroeg hem verschillende keren of hij niet bang was. Hij zei van wel, hij is ook maar een mens. En dus vroeg ik hem waarom hij zijn leven riskeerde, waarop hij antwoordde: “Ik houd van dit werk en iemand moet het toch doen. Je moet vechten om zaken te veranderen”.’
Volgens de persvrijheidsorganisatie Article 19 zijn sinds 2000 in Mexico 105 journalisten vermoord. Reporters without Borders noemt Mexico in 2016 het derde land op de ranglijst met meest vermoorde journalisten, na Syrië en Afghanistan.
