Mensenrechten in Myanmar moeten topprioriteit zijn voor spoed-top ASEAN

· Top is ‘existentiële crisis’ voor de regio en een grote uitdaging voor de geloofwaardigheid van ASEAN
· Indonesië moet onderzoek instellen naar de leider van de staatsgreep, Min Aung Hlaing, die bij de top aanwezig zou zijn

De catastrofale nasleep van de staatsgreep in Myanmar is de grootste test uit de geschiedenis van de ASEAN (Association of Southeast Asian Nations), zegt Amnesty International vandaag. Amnesty roept het regionale blok op om bescherming van de mensenrechten van de bevolking van Myanmar tot prioriteit te maken, en om te voorkomen dat de situatie verslechtert en een mensenrechten- en humanitaire crisis wordt.

De organisatie roept daarnaast de Indonesische autoriteiten en andere ASEAN-lidstaten op om onderzoek in te stellen naar Senior General Min Aung Hlaing. Er zijn geloofwaardige aantijgingen dat hij verantwoordelijk is voor misdaden tegen de mensheid in Myanmar. Indonesië heeft als ondertekenaar van het VN-Verdrag tegen marteling een wettelijke verplichting om een verdachte op haar grondgebied te vervolgen of uit te zetten.

‘De crisis in Myanmar die is veroorzaakt door het leger, is de grootste test uit de geschiedenis van de ASEAN. Het normale beleid van ASEAN van ‘non interference’ gaat nu niet op. Dit is geen interne aangelegenheid van Myanmar, maar een grote mensenrechten- en humanitaire crisis, die impact heeft op de hele regio en daarbuiten’, zegt Emerlynne Gil van Amnesty International.

‘De crisis die dit gewelddadige leger heeft veroorzaakt, heeft zich over het hele land uitgebreid. Het zal voor de hele regio ernstige gevolgen hebben – op humanitair en ander gebied. Vooral als de militairen ernstige mensenrechtenschendingen kunnen blijven plegen met volledige straffeloosheid.’

Indonesië moet onderzoek instellen

De Indonesische autoriteiten zijn verplicht een onderzoek in te stellen naar Min Aung Hlaing en andere hooggeplaatste militairen uit Myanmar die deel uitmaken van zijn delegatie naar Jakarta.

Er moet onderzoek plaatsvinden naar de uitgebreid gedocumenteerde aantijgingen tegen de leider van de staatsgreep in Myanmar, zoals die zijn gedaan door de UN Fact Finding Mission on Myanmar, Amnesty International en vele andere. De Indonesische autoriteiten en andere ASEAN-lidstaten kunnen niet negeren dat Min Aung Hlaing wordt verdacht van de ernstigste misdaden die de hele internationale gemeenschap aangaan.

Geloofwaardigheid van ASEAN op het spel

Amnesty International schreef een open brief naar de ASEAN-lidstaten waarin de honderden mensen die omkwamen en de duizenden die zijn opgepakt in de weken na de coup van 1 februari 2021 worden genoemd. Het leger van Myanmar trekt zich tot nu toe niets aan van de verschillende oproepen vanuit de internationale gemeenschap en van burgerrechtenbewegingen.

De economie van Myanmar ligt plat en zal naar verwachting met 20 procent krimpen. Voedselprijzen stijgen en problemen met de banken en een beperkte hoeveel aan contant geld belemmeren humanitaire operaties. Het Wereld Voedselprogramma heeft gewaarschuwd dat 3,4 miljoen mensen de komende maanden honger gaan leiden in Myanmar.

Het lijkt alsof het leger van Myanmar opereert met het gevoel dat ze dit straffeloos kunnen doen. De huidige situatie is het directe gevolg van een groter falen van de internationale gemeenschap, en ook van de ASEAN, om de militairen verantwoordelijk te houden voor hun misdrijven.

Als ze niet stoppen, leiden de schendingen door het leger van Myanmar tot escalerend geweld, grotere ongelijkheid, honger en zullen mensen op de vlucht slaan, ook naar de ASEAN-lidstaten. De coronapandemie maakt de situatie alleen maar nijpender.

Amnesty International roept de ASEAN en zijn lidstaten op om samen te werken en onmiddellijk actie te ondernemen om de bevolking van Myanmar te beschermen, hun mensenrechten voorop te stellen en een einde te maken aan de straffeloosheid.

Straffeloosheid moet stoppen

Amnesty onderzoekt al jaren schendingen in Myanmar. Op 10 maart 2021 kwam een rapport uit over het gebruik van dodelijk geweld door het leger tegen vreedzame demonstranten en omstanders.

De VN bracht een verklaring uit die dit geweld mogelijk misdaden tegen de mensheid noemt.

In 2018 publiceerde Amnesty International een onderzoek met geloofwaardig en uitgebreid bewijs over misdaden tegen de menselijkheid tijdens de etnische zuivering van de Rohingya-bevolking in Myanmar. Min Aung Hlain en twaalf andere hooggeplaatste militairen werden in het rapport genoemd als betrokken bij misdaden tegen de menselijkheid. link

De laatste jaren heeft Amnesty ook onderzoek gedaan naar oorlogsmisdaden en andere ernstige mensenrechtenschendingen begaan door het leger in Myanmar tegen verschillende etnische groepen, zoals de Chin, Kachin, Rakhine en Shan.

Er is genoeg bewijs om aan te nemen dat Min Aung Hlaing verantwoordelijk is voor misdaden onder internationale wetgeving, zoals marteling, en ieder moment moet worden aangegrepen om dit onder de aandacht te brengen.