Mensenrechten in Saudi-Arabië: doorbreek het stilzwijgen
Een jaar na Amnesty’s rapport over de inzet van de Nederlandse regering voor mensenrechtenverdedigers uit Saudi-Arabië, heeft de Nederlandse regering enige vooruitgang geboekt, maar blijven publieke uitspraken nog vaak achterwege.
In het in september 2013 uitgebrachte rapport Wie zwijgt stemt toe wordt enerzijds de toenemende onderdrukking door de Saudische autoriteiten van mensenrechtenverdedigers en critici geschetst, en anderzijds de erg terughoudende reactie van Nederland hierop. Nederland kiest te vaak voor stille diplomatie in haar benadering van Saudi-Arabië, terwijl zichtbare inzet nauwelijks wordt gebruikt. In het rapport staan aanbevelingen over hoe deze zichtbare inzet te versterken, onder andere door meer publiekelijk steun te geven aan mensenrechtenverdedigers.
Repressie gaat door
Sinds vorig jaar is de onderdrukking van andersdenkenden in Saudi-Arabië doorgegaan: activisten en critici van de regering werden opgepakt, voor de rechtbank gebracht en kregen soms zware straffen opgelegd. In het afgelopen jaar zijn een groot aantal leden van mensenrechtenorganisaties zoals ACPRA en het Adala Center for Human Rights opgepakt en/of veroordeeld. Ook andere critici worden keihard aangepakt. Amnesty International voert al lang actie voor Raif Badawi, de Saudische blogger die begin dit jaar tot een gevangenisstraf van tien jaar, een geldboete en duizend zweepslagen werd veroordeeld voor ‘het beledigen van de islam’. Collega-activiste en advocate Souad al-Shammari werd eind oktober 2014 gearresteerd vanwege tweets uit 2013. Deze zouden vrouwen hebben opgeroepen in opstand te komen. Ook zou Souad religieuze teksten en instanties hebben bespot. De arrestaties van Raif Badawi en Souad al-Shammari hebben tot nu toe niet tot een publieke reactie geleid van de Nederlandse regering. Zelfs toen Amnesty na de veroordeling van Raif Badawi hiertoe specifiek opriep bij minister Timmermans. Ook de oproep van Ensaf Haider, Badawi’s vrouw, die aangaf dat ze een publieke veroordeling door EU-lidstaten van belang achtte, vond geen gehoor.
Kleine stappen vooruit
Er is ook vooruitgang geboekt: het bijwonen van rechtszaken in Saudi-Arabië is nu mogelijk en bewijst dat proactief optreden van Nederland tot concrete resultaten kan leiden. Amnesty International moedigt de Nederlandse regering dan ook aan dit door te zetten en werk te maken van opvolging van waargenomen rechtszaken. Maar Amnesty International roept de Nederlandse regering ook op zich in sommige gevallen wel publiekelijk te uiten. Zeker wanneer de mensenrechtenverdedigers in kwestie zelf oproepen tot publieke aandacht moet serieus bekeken worden of – naast de gebruikte koers van stille diplomatie – ook publieke uitspraken en andere zichtbare vormen van steun ingezet kunnen worden.
