Meer dan 17.500 mensen stierven in Syrische gevangenissen

Door gruwelijke marteling, mishandeling en ziektes stierven de afgelopen vijf jaar naar schatting meer dan 17.500 mensen in Syrische gevangenissen, concludeert Amnesty in een vandaag verschenen rapport.

Het rapport “It breaks the human”, Torture, Disease and Death in Syria’s Prisons beschrijft de verschrikkelijke ervaringen van 65 gevangenen. Zij werden op gruwelijke wijze gemarteld en onder inhumane omstandigheden vastgehouden in detentiecentra van de Syrische inlichtingendiensten en in de beruchte Saydnaya-gevangenis net buiten Damascus. Onze schatting van 17.723 doden in de gevangenis tussen maart 2011 en december 2015 is een zeer voorzichtige. Het werkelijke aantal ligt zeer waarschijnlijk veel hoger.

‘Tijdens de verhoren van de inlichtingendienst werd marteling gebruikt om ons te laten “bekennen”. In de Saydnaya-gevangenis voelde het alsof dood het doel was, een soort natuurlijke selectie, om zo snel mogelijk af te zijn van de zwaksten.’
–       Omar, voormalig gevangene.

De Syrische regering voert systematische en wijdverbreide aanvallen uit op burgers die ervan verdacht worden tegen de regering te zijn. Hiermee maakt zij zich schuldig aan misdaden tegen de menselijkheid.

Marteling tijdens arrestatie, verhoor en detentie

De meerderheid van de overlevenden vertelde Amnesty dat de mishandelingen meteen begonnen op het moment van hun arrestatie en tijdens hun transport. Eenmaal aangekomen bij het detentiecentrum werden gevangenen steevast hard geslagen met metalen pijpen of elektriciteitskabels. Vervolgens werden zij onderworpen aan ‘veiligheidscontroles’. Hierbij werden sommige gevangenen, met name vrouwen, verkracht of aangerand door mannelijke bewakers.

‘Ze wilden mensen zo veel mogelijk ontmenselijken. Ik zag het bloed, het was als een rivier…ik had nooit kunnen bedenken dat de mensheid zo’n laag niveau kon bereiken… ze hadden er geen enkel probleem mee om ons daar ter plekke te vermoorden.’
–       Samer, een gearresteerde advocaat

Erbarmelijke omstandigheden

In de detentiecentra van de inlichtingendiensten waren de cellen overvol. Mensen konden vaak alleen om de beurt of op hun hurken slapen, vertelden ex-gevangenen.

Een van de gevangenen vertelde dat de ventilatie het begaf in een militaire gevangenis in Damascus. Hierdoor stierven mensen door verstikking. ‘Ze schopten ons om te zien wie er nog leefde. Ik en een andere overlevende moesten opstaan…op dat moment realiseerde ik me dat zeven mensen waren gestorven. Ik lag naast zeven lijken te slapen. En toen zag ik de rest van de lichamen in de gang, ongeveer 25.’

Ook vertelden ex-gevangenen Amnesty dat ze weinig voedsel en water kregen. De meesten zeiden dat ze zich nauwelijks konden wassen. Veel mensen werden hierdoor ziek. Zij kregen zelden de medisch zorg die ze nodig hadden. Veel gevangenen konden niets anders doen dan elkaar verzorgen met zeer primitieve middelen. Deze slechte omstandigheden hebben bijgedragen aan het hoge sterftecijfer in Syrische detentiecentra sinds 2011.

De beruchte Saydnaya-gevangenis

Mensen brachten maanden, soms zelfs jaren, in verschillende detentiecentra van de inlichtingendiensten door. Uiteindelijk werden sommigen dan berecht voor militaire rechtbanken in extreem oneerlijke processen, die vaak maar enkele minuten duurden. Vervolgens kwamen ze dan terecht in de beruchte militaire Saydnaya-gevangenis.

Op basis van getuigenissen van ex-gevangenen brachten specialisten van Forensic Architecture de dagelijkse terreur en de verschrikkelijke omstandigheden tot leven. Bekijk de 3D-reconstructie van de Saydnaya-gevangenis.

In Saydnaya lijken marteling en mishandeling deel uit te maken van een meedogenloze methode om gevangenen te vernederen en te straffen. Ex-gevangenen vertelden hoe gedetineerden regelmatig werden doodgeslagen.

Salam, een advocaat uit Aleppo die meer dan twee jaar in Saydnaya vastzat, vertelde hoe bewakers een gevangengenomen Kung Fu-trainer doodsloegen toen ze erachter kwamen dat hij zijn celgenoten aan het trainen was: ‘Ze sloegen de trainer en vijf anderen onmiddellijk dood en gingen toen verder met de overige veertien. Binnen een week waren ze allemaal dood. We zagen het bloed uit de cel komen.’

Een andere gevangene, genaamd Omar, beschreef hoe een bewaker twee mannen dwong zich helemaal uit te kleden. Hij beviel de ene om de andere te verkrachten. Als hij zou weigeren, zou hij sterven.

De meeste overlevenden van marteling en mishandeling hebben ernstige fysieke en psychologische littekens aan hun detentie overgehouden. De meesten zijn na hun vrijlating gevlucht.

Amnesty’s oproep

• Degenen die zich schuldig maken aan deze gruwelijke misdaden moeten worden berecht.
• De internationale gemeenschap, en met name Rusland en de Verenigde Staten, die samen de vredesbesprekingen over Syrië voorzitten, moeten deze schendingen bovenaan de agenda plaatsen.
• Alle gewetensgevangenen moeten worden vrijgelaten.
• Andere gevangenen moeten vrijgelaten worden of een eerlijk proces krijgen.
• Onafhankelijke waarnemers moeten onmiddellijk en zonder voorbehoud worden toegelaten in alle detentiecentra.
• De internationale gemeenschap moet ervoor zorgen dat overlevenden van marteling medische en psychologische behandelingen en sociale steun krijgen.

Meer weten?

Bekijk hoe specialisten van Forensic Architecture samen met ex-gevangenen een 3D-reconstructie maakten van de Saydnaya-gevangenis

• Bekijk de 3D-reconstructie van de Saydnaya-gevangenis
• Lees het rapport ‘It breaks the human’: Torture, disease and death in Syria’s prisons