Marokko moet stoppen met strafrechtelijk onderzoek mensenrechtenverdedigers vanwege berichten op sociale media

De Marokkaanse autoriteiten intimideerden de afgelopen twee maanden steeds vaker mensenrechtenverdedigers. Ten minste vier activisten werden vervolgd vanwege berichten op sociale media. Daarin uitten zij kritiek op de autoriteiten.

Mensenrechtenactivist Saida El Alami werd op 23 maart 2022 gearresteerd en moet op 8 april voor een rechtbank verschijnen omdat ze is aangeklaagd vanwege berichten waarin ze publiekelijk intimidatie door de politie aan de kaak stelde en kritiek uitte op de onderdrukking van journalisten en activisten door de autoriteiten.

Ongegronde onderzoeken

‘De Marokkaanse autoriteiten intimideren activisten met ongegronde strafrechtelijke onderzoeken en valse aanklachten’, zegt Amna Guellali van Amnesty International. ‘Het is een schaamteloze poging om critici het zwijgen op te leggen en vreedzaam activisme de kop in te drukken. We roepen de autoriteiten op om Saida El Alami onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrij te laten en alle aanklachten tegen haar te laten vallen. Ze maakt alleen gebruik van haar recht op vrije meningsuiting.’

Celstraf voor Facebook-bericht

De politie arresteerde op 26 maart 2022 ook blogger Mohamed Bouzlouf, die op Facebook zijn solidariteit betuigde met El Alami. Een rechtbank veroordeelde hem op 4 april tot twee maanden gevangenisstraf. Naar twee andere activisten, Abderrazak Boughanbour en Brahim Nafai, is ook een onderzoek ingesteld naar aanleiding van Facebook-berichten.

Facebook op de radar van de politie

Op 8 maart 2022 ontbood de politie Brahim Nafai, een leraar filosofie en secretaris van de jeugdafdeling van de politieke partij Annahj Addimocraty (De Democratische Weg). Hij had een Facebook-bericht gedeeld waarin hij opriep tot een boycot van drie dagen op het kopen van brandstof. Daarna werd Nafai’s Facebook-account geblokkeerd. Toen zijn vrienden hem enkele uren later hielpen om weer toegang te krijgen tot zijn account, was het bericht verwijderd.

Ondervraagd na Facebook-bericht

Op 17 februari 2022 dagvaardde de politie op bevel van de officier van justitie Abderrazak Boughanbour, de voormalig voorzitter van de Marokkaanse Liga voor de Verdediging van de Mensenrechten. Dat gebeurde nadat Boughanbour drie keer een bericht op Facebook had gedeeld waarin hij het Marokkaanse Sociale Front – een coalitiebeweging van verenigingen, politieke groeperingen en vakbonden – opriep om zich aan te sluiten bij de protesten die gepland waren ter herdenking van de 20 Februari-beweging. Die beweging roept op tot politieke hervormingen. De volgende dag ging Boughanbour naar het politiebureau waar de politie hem ondervroeg over zijn politieke carrière en zijn betrokkenheid bij vakbonden en mensenrechtenactivisme en over berichten die hij op Facebook plaatste.

Celstraf na solidariteitsbetuiging

Op 26 maart 2022 arresteerde de politie Mohamed Bouzlouf die op Facebook zijn solidariteit betuigde met Saida Alami. De politie beschuldigde hem van het ‘ondermijnen van gevestigde instellingen’, het ‘beïnvloeden van justitie’ en ‘afbreuk doen aan juridische beslissingen’. Op 4 april werd Mohamed Bouzlouf veroordeeld tot twee maanden gevangenisstraf en een boete van ongeveer 185 euro.

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept de Marokkaanse autoriteiten op om te stoppen met het vervolgen van activisten die kritiek uiten op publieke figuren, staatsfunctionarissen of staatsinstellingen. Ook moeten zij ervoor zorgen dat mensen vrij zijn om hun mening te uiten zonder angst voor strafmaatregelen. Alle straffen voor belediging of laster van ambtenaren moeten worden vernietigd.

Achtergrond

Saida El Alami is lid van het collectief ‘Femmes Marocaines Contre la Detention Politique’, dat vrouwelijke mensenrechtenverdedigers samenbrengt en politiek gemotiveerde detenties aan de kaak stelt. Op 23 maart 2022 werd ze door de politie gedagvaard. Na haar verhoor werd ze 48 uur vastgehouden en vervolgens naar de rechtbank gebracht. Ze had geen advocaat toen ze in hechtenis zat en gedurende de eerste tien dagen van haar gevangenschap.

De officier van justitie ondervroeg haar over haar berichten op sociale media, waaronder een Facebook-bericht van 22 maart waarin ze onder meer kritiek uitte op de directeur van de veiligheidsdienst die agenten haar buren over haar ondervroeg. In een ander Facebook-bericht dat op 20 januari werd gepubliceerd, hekelde Alami de corruptie van de rechterlijke macht.

De openbare aanklager beschuldigde haar van het ‘beledigen van een wettelijk geregeld orgaan’, het ‘beledigen van ambtenaren bij de uitoefening van hun taken’, ‘minachting van rechterlijke beslissingen’ en ‘het verspreiden van valse beschuldigingen zonder toestemming’.

Volgens internationale mensenrechtenwetgeving is het verbod op belediging of minachting van staatsfunctionarissen of publieke figuren, het leger of andere openbare instellingen in strijd met het recht op de vrijheid van meningsuiting. Bovendien heeft het VN-Mensenrechtencomité bepaald dat ambtenaren een hogere mate van kritiek moeten tolereren dan particulieren.