Manus: Australië laat vluchtelingen aan hun lot over

De Australische regering heeft honderden vluchtelingen en asielzoekers op het eiland Manus (Papoea-Nieuw-Guinea) onder erbarmelijke omstandigheden aan hun lot overgelaten. Hun situatie lijkt meer op bestraffing dan op het bieden van bescherming. Dit staat in een vandaag verschenen Amnesty-rapport.

In Punishment not protection: Australia’s treatment of refugees and asylum seekers in Papua New Guinea staat hoe vluchtelingen in november 2017 gedwongen verplaatst werden van een doorreiscentrum naar een nieuwere, maar onvoldoende uitgeruste locatie. Daar is de voortdurende dreiging van geweld door de lokale bevolking.

‘Het verplaatsen van vluchtelingen en asielzoekers van de ene helse situatie naar de andere is geen oplossing’ zegt Kate Schuetze, Amnesty’s onderzoeker in de Pacific. ‘De nieuwe centra op Manus vormen niet alleen een veiligheidsrisico. De mensen die er wonen moeten het stellen zonder basisvoorzieningen. In plaats van haar verantwoordelijkheid te ontlopen en internationaal recht te schenden, zou de Australische regering creatieve oplossingen moeten bedenken voor de opvang van vluchtelingen. De autoriteiten moeten deze mensen naar Australië brengen en hun daar de bescherming bieden die ze verdienen en nodig hebben.’

Van het ene onveilige kamp naar het andere

Sinds 31 oktober 2016 zijn alle voorzieningen uit het oorspronkelijke detentiecentrum voor vluchtelingen op het Manus verwijderd. Sinds 2013 worden honderden mannen naar het eiland gebracht in het kader van het onwettige offshore processing-beleid – het deporteren van vluchtelingen naar kampen op eilandjes ver uit de kust. Nadat de mannen hiertegen vreedzaam protesteerden en weigerden het kamp te verlaten, dwong de politie van Papoea-Nieuw-Guinea hen in drie nieuwe onderkomens te gaan wonen.

Uit onderzoek van Amnesty, gebaseerd op gesprekken met 55 vluchtelingen en asielzoekers , blijkt dat deze nieuwe onderkomens allesbehalve veilig zijn en geen oplossing zijn voor de fundamentele problemen van het offshore processing-beleid.

Aangevallen en beroofd

De nieuwe centra bieden zelfs minder bescherming dan de oude locatie. Ze liggen dichter bij de stad Lorengau en er staat geen hek omheen dat de lokale bevolking kan tegenhouden. Verschillende vluchtelingen zijn op Manus aangevallen door de lokale bevolking, maar niemand werd hiervoor vervolgd. Joinul Islam, een 42-jarige man uit Bangladesh: ‘Ik ga niet naar Lorengau, want het is een erg gevaarlijke plaats. Drie maanden geleden ging ik erheen en werd toen in mijn arm gestoken. Ze namen mij mijn mobiele telefoon en mijn geld af.’ Papoea-Nieuw-Guinea biedt geen veilige of duurzame oplossing voor de opvang van vluchtelingen die er door Australië heen zijn gestuurd.

Depressief en getraumatiseerd

De psychologische gevolgen van de voortdurende detentie zijn groot: 88 procent van de vluchtelingen lijdt aan depressies of heeft een posttraumatische stressstoornis. Toch hebben de nieuwe centra slechts beschikking over een kleine medische staf en een algemeen ziekenhuis. Dit is ontoereikend om tegemoet te komen aan de behoeften van de vluchtelingen.

Ook worden de vluchtelingen beperkt in hun bewegingsvrijheid. De meesten kunnen hun accommodatie op Manus of in Port Moresby niet verlaten en moeten zien te overleven van een basisuitkering die te klein is om de kosten voor eten, medicijnen en andere uitgaven te dekken.

De autoriteiten van Papoea-Nieuw-Guinea hebben gefaald bij het toewijzen van een reguliere status aan vluchtelingen, evenals bij het verstrekken van reis- en identiteitsdocumenten. Ook bieden ze geen hulp bij het zoeken van werk voor langere tijd, iets dat essentieel is voor een zinvolle integratie van de vluchtelingen. Het is voor vluchtelingen nagenoeg onmogelijk gebleken om zich in Papoea-Nieuw-Guinea te vestigen gezien de problemen om geld te verdienen en de constante geweldsdreiging.

Geen duurzame oplossing

Na bijna vijf jaar heeft de Australische regering geen levensvatbare of duurzame oplossing voor de vluchtelingen die zij dwong naar Papoea-Nieuw-Guinea te gaan. De enige mogelijkheid die de vluchtelingen hebben is terugkeer naar hun eigen land of in vergelijkbare omstandigheden terecht komen op de eilandstaat Nauru. Een kleine groep gelukkigen – tot nu toe 83 – kreeg de kans zich in de Verenigde Staten te vestigen, maar dit is een langdurig en willekeurig proces dat niet voor iedereen toegankelijk is.