Madagaskar: klimaatcrisis bedreigt levens en mensenrechten

De wereldwijde klimaatcrisis heeft een verwoestende droogte in het zuiden van Madagaskar verergerd waardoor hongersnood dreigt voor meer dan een miljoen mensen. Amnesty International laat in een vandaag gepubliceerd rapport zien wat de gevolgen zijn van de klimaatcrisis voor de mensenrechten in Madagaskar. Het land beleeft een van de ergste droogtes in haar geschiedenis.

Het rapport It will be too late to help us once we are dead  laat de gevolgen zien voor de mensenrechten in de regio “Deep South” van Madagaskar waar meer dan negentig procent van de bevolking onder de armoedegrens leeft. Amnesty International dringt er bij de internationale gemeenschap op aan om onmiddellijk actie te ondernemen om de klimaatcrisis aan te pakken. Zij moet mensen beschermen in landen als Madagaskar waar de bevolking extra kwetsbaar is voor de gevolgen van de opwarming van de aarde.

Droogtes in het zuiden van Madagaskar

Het zuiden van Madagaskar heeft te maken gehad met vier opeenvolgende droogteperiodes, waardoor oogsten zijn mislukt en de toegang van mensen tot voedsel is belemmerd. De laatste droogte begon in november 2020 en duurde tot januari 2021. Het magere seizoen, de periode tussen planten en oogsten, kwam vroeg dit jaar waardoor de aanhoudende honger van de mensen in het zuiden nog groter werd.

‘Frontlinie van de klimaatcrisis’

‘Madagaskar staat in de frontlinie van de klimaatcrisis’, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International. ‘Voor een miljoen mensen is dit een catastrofale droogte en schendt dit hun recht op leven, gezondheid, voedsel en water. Laat dit rapport een wake-up call zijn voor wereldleiders voorafgaand aan de VN-klimaatconferentie COP26 in Glasgow.’ Deze klimaattop begint op aanstaande zondag.

Volgens Annesty International moet de internationale gemeenschap de door droogte getroffen mensen in Madagaskar onmiddellijk helpen. Er is meer humanitaire hulp en aanvullende financiering nodig. Landen die het meest hebben bijgedragen aan de opwarming van de aarde en landen met de meeste beschikbare middelen moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Ze moeten de mensen in Madagaskar helpen zich aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering, zoals steeds ernstigere en langdurigere droogtes.

Amnesty roept alle wereldleiders op om in Glasgow gedurfde en concrete actie te ondernemen om gezamenlijk de CO2-uitstoot tegen 2030 met minstens 45% te verminderen ten opzichte van het niveau van 2010. Het doel moet zijn om in 2050 nul uitstoot van CO2 te bereiken.

Kwetsbaarst voor klimaatverandering

Lees ook: It will be too late to help us once we are dead - rapport droogte Madagaskar Madagaskar is een van de landen die het kwetsbaarst zijn voor klimaatverandering. Wetenschappelijk bewijs toont aan dat opwarming van de aarde zorgt voor gemiddeld hogere temperaturen en steeds grilliger regenval in het diepe zuiden van het land, waar al vijf jaar op rij minder regen dan gemiddeld valt.

Het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties (WFP) en de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) stellen dat ongeveer 1,14 miljoen mensen in het zuiden te maken hebben met een hoge mate van acute voedselonzekerheid en dat zich voor bijna 14.000 mensen zich een ramp voltrekt.

Volgens de FAO is 95 procent van deze mensen afhankelijk van akkerbouw, veeteelt en visserij. Maar de slechte regenseizoenen van de afgelopen jaren hebben geleid tot een ernstige vermindering van de productie van basisvoedsel zoals rijst en cassave. Ook nam de veestapel flink af door sterfte door gebrek aan voeding voor de dieren.

Kinderen sterven hongerdood

Hoewel er geen officiële cijfers zijn over sterfgevallen als gevolg van de aanhoudende droogte, interviewde Amnesty International verschillende mensen uit de regio die vertelden over sterfgevallen in hun gemeenschappen als gevolg van honger.

In maart vertelde Votsora, een boer van in de vijftig, dat een maand eerder in zijn dorp tien mensen waren gestorven en dat vijf mensen uit hetzelfde huishouden op één dag van de honger waren omgekomen.

Een vrouw die ook in maart werd geïnterviewd, zei dat ze twee kinderen had verloren door honger: ‘Ze leden honger… en ze stierven. We eten bijna niets’. Een andere man zei dat hij twee baby’s had verloren: ‘De ene was een jaar en twee maanden oud en de andere was acht maanden oud. Ze stierven een jaar geleden… omdat we niets te eten hadden.’

Impact op mensenrechten

De droogte vormt een onmiddellijke bedreiging voor het recht op leven, maar ook voor andere rechten, zoals het recht op gezondheid, water, sanitaire voorzieningen en voedsel, van mensen in het zuiden van Madagaskar.

De crisis dwingt mensen om te migreren op zoek naar voedsel. Kinderen worden van hun toekomst beroofd, omdat ze niet meer naar school kunnen gaan, maar op zoek moeten naar werk om het gezin te helpen onderhouden.

De crisis legt ook een onevenredige last op vrouwen en huishoudens met een vrouwelijk hoofd, die vaak afhankelijk zijn van de landbouw voor hun levensonderhoud.
‘We kunnen niet langer accepteren dat de armste, meest gemarginaliseerde groepen in de samenleving degenen zijn die de hoogste prijs betalen voor de acties en het falen van ’s werelds grootste uitstoters van kooldioxide’, aldus Agnès Callamard.

Wat wil Amnesty

Voorafgaand aan de klimaatconferentie COP26 roept Amnesty International alle landen op om:

• Te streven naar ambitieuze emissiereductiedoelstellingen in lijn met mensenrechten, om ons onder een wereldwijde temperatuurstijging van 1,5°C te houden.
• Zich in te zetten voor een snelle uitfasering van fossiele brandstoffen in plaats van te vertrouwen op compenserende maatregelen die klimaatactie vertragen en een negatieve invloed kunnen hebben op de mensenrechten.
• Een wereldwijd mechanisme op te zetten om mensen te ondersteunen wiens rechten zijn geschonden, waarbij rijke landen de kosten betalen door middel van nieuwe en aanvullende financiering die niet hoeft te worden terugbetaald.
• Het recht te garanderen op informatie en deelname aan klimaat gerelateerde besluitvorming voor getroffen mensen op alle niveaus.