Libië: zorgen om milities en gewapende groeperingen die ernstige schendingen begingen
De regering van nationale eenheid van Libië moet milities en gewapende groeperingen die verantwoordelijk zijn voor gruwelijke schendingen niet legitimeren. Leden van het International Security Agency (ISA), een collectief van machtige gewapende groeperingen in Oost-Libië, hebben ernstige mensenrechtenschendingen begaan om tegenstanders en critici het zwijgen op te leggen. Ze hebben mensen willekeurig gearresteerd, gedwongen laten verdwijnen en gemarteld.
Het parlement van Libië buigt zich op het moment over het overheidsbudget voor 2021. Daarin zijn fondsen opgenomen voor milities en gewapende groeperingen met een geschiedenis van misbruik, zoals de ISA. Amnesty International roept de regering van nationale eenheid op om deze gewapende groeperingen en milities niet te belonen door ze legitimiteit en salarissen te bieden.
Terugkeer uit het Khaddafi-tijdperk
Voormalige leden van de veiligheidsdienst van Muammar al-Khaddafi, de ISA – een veiligheidsdienst met ongecontrolleerde macht – zijn de afgelopen jaren teruggekeerd en hebben zich aangesloten bij gewapende groeperingen onder de naam ISA. Ze opereren in de gebieden waar de Libyan Arab Armed Forces (LAAF) de macht hebben onder het commando van generaal Khalifa Haftar.
‘De gewapende groepen van de ISA hebben officieren uit het Khaddafi-tijdperk opgenomen en wrede tactieken van onderdrukking ingezet’, zegt Heba Morayef van Amnesty International. ‘Ze hebben honderden mensen ontvoerd, gemarteld en laten verdwijnen, op basis van hun tribale banden of uit wraak voor hun mening. Ze doen dit met het duidelijke doel om kritiek op de machthebbers in Oost-Libië te stoppen.’
‘In plaats van het opnemen van deze gewapende groeperingen die worden verdacht van misdrijven onder international recht in de staatsinstituties, moeten de regering en andere machthebbers stappen nemen om de daders ter verantwoording te roepen.’
Amnesty International heeft 15 mensen geïnterviewd. Onder hen voormalige gedetineerden, families van slachtoffers, activisten en advocaten. Uit de gsprekken bleek dat gewapende groeperingen van de ISA in de steden Benghazi, al-Marj, Ajdabiya en Sirte individuen tot doelwit maken op basis van hun tribale banden, en ook activisten, journalisten en critici van de LAAF en gelinkte gewapende groeperingen die slachtoffer van mishandelingen werden in 2020 en 2021.
Heropleving van onderdrukking uit Gaddafi-tijd
Zwaar bewapende mannen met banden met de ISA hebben mannen, vrouwen en kinderen uit hun huizen en van straat gehaald en zonder arrestatiebevel meegenomen. Soms werden mensen geblinddoekt of werden ze lichamelijk mishandeld. Ze werden langere tijd vastgehouden op ISA-locaties zonder toegang tot advocaten en hun families, onder omstandigheden die vallen onder gedwongen verdwijning en die marteling en mishandeling mogelijk maken. Sinds 2014 hebben ISA-leden honderden mensen in de door LAAF gecontroleerde gebieden ontvoerd.
Alle geïnterviewden vertelden Amnesty dat ISA-leden hen of hun familieleden hadden geslagen met geweren en waterpijpen. Ze werden ook bedreigd met executie, seksueel geweld, langdurige detentie, en geweld tegen hun familieleden om zo informatie of bekentenissen los te krijgen. Ze beschreven ook dat ze waren vastgehouden in vieze, overvolle en niet-geventileerde cellen, dat ze weinig voedsel kregen en dwangarbeid moesten verrichten.
Een man vertelde hoe hij in 2020 werd gearresteerd door leden van de ISA in het oosten van Libië. Hij had een bericht op social media geplaatst waarin hij kritisch was over de maatregelen om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Hij werd beschuldigd van ketterij en steun aan de Moslimbroederschap. Hij werd geslagen met geweren en waterpijpen, en werd vier dagen lang gestompt en getrapt.
Vrouwen ook slachtoffer
Ook vrouwen worden ontvoerd door de ISA vanwege hun mogelijke banden met LAAF. Zo werd Haneen al-Abduli door leden van de ISA uit Benghazi ontvoerd. Ze is de dochter van de vermoorde advocaat Hanan al-Barassi. Ze werd op 25 maart 2021 op straat ontvoerd en is tot 28 juni vastgehouden vanwege haar openbare oproepen voor gerechtigheid in de moordzaak van haar moeder.
Honderden mensen die door ISA worden vastgehouden, soms jarenlang en zonder rechtszaak, zijn uiteindelijk doorverwezen naar militaire rechtbanken in Oost-Libië. Anderen werden zonder aanklacht vrijgelaten nadat ze gedwongen waren verklaringen te ondertekenen waarin ze beloofden de LAAF niet te bekritiseren.
