Legaliseren van onwettige push-backs door Litouwen geeft groen licht voor marteling

Het parlement in Litouwen heeft een wetswijziging aangenomen, die het over de grens terugduwen van migranten en vluchtelingen in de binnenlandse wetgeving verankert.

‘Vandaag is een donkere dag voor het recht, nu het Litouwse parlement heeft ingestemd met het wettelijk vastleggen van illegale en onrechtmatige praktijken‘, zegt Nils Muižnieks van Amnesty International. ‘Door het wettelijk vaststellen van illegale praktijken, en vluchtelingen en migranten onder dwang terug te sturen naar plaatsen waar zij het risico lopen op marteling en mishandeling, schendt de regering hun rechten en de internationale verplichtingen van Litouwen zelf’.’

Groen licht

In plaats van noodzakelijke stappen te zetten om de onwettige en gewelddadige praktijken in (het grensland) Belarus te stoppen, geeft deze wet in feite groen licht om mensen terug te sturen naar marteling. Door deze wet aan te nemen, plaatst Litouwen zichzelf op ramkoers met wetgeving binnen de Europese Unie en met het Europese Hof van Justitie. De EU-lidstaat is al eens veroordeeld wegens eerdere wetgeving. Litouwen kan niet de rechtstaat omzeilen en tegelijkertijd volhouden een land te zijn dat de rechten eerbiedigt.

Achtergrond

De wetswijziging werd aangenomen met 67 stemmen voor, 7 tegen en 24 onthoudingen. Dinsdag 25 april 2023 wordt de wet definitief goedgekeurd door het parlement. De stemming komt slechts enkele weken nadat Europa’s belangrijkste instantie voor de bestrijding van marteling, het Comité ter voorkoming van marteling van de Raad van Europa, een rapport uitbracht. Hierin wordt vastgesteld dat de autoriteiten van landen door heel Europa praktijken hebben toegepast die neerkomen op het martelen van vluchtelingen en migranten die probeerden de Europese grenzen over te steken.

Amnesty International publiceerde in juni 2022 een rapport over de mensonterende behandeling van vluchtelingen en migranten door Litouwen. Litouwse grensbewakers onderwierpen duizenden niet-Europese vluchtelingen en migranten die aankwamen vanuit Belarus, aan gewelddadige pushbacks naar Belarus. Ondanks het risico dat zij daar liepen op marteling, mishandeling, willekeurige opsluiting en andere schendingen door de Belarussische autoriteiten.

De grensautoriteiten voerden onder meer martelingen en andere mishandelingen uit met wapenstokken of Tasers. Internationale wetgeving verbiedt het collectief uitzetten naar een land waar mensen risico lopen op ernstige mensenrechtenschendingen.