Kenia dwingt vluchtelingen terug te keren naar Somalië
De Keniaanse overheid kondigde in mei aan dat ’s werelds grootste vluchtelingenkamp Dadaab op 30 november dicht gaat. De autoriteiten zetten nu al vluchtelingen onder druk om terug te keren naar het door oorlog geteisterde Somalië. Daar lopen zij risico te worden verwond of gedood.
Dat blijkt uit een rapport dat Amnesty vandaag uitbrengt. In Dadaab vluchtelingenkamp wonen meer dan 280.000 vluchtelingen. De meesten van hen komen uit Somalië. Vanwege de veiligheid, het milieu en economische redenen wil Kenia het kamp sluiten. Daarnaast is er een gebrek aan steun vanuit de internationale gemeenschap. Overheidsfunctionarissen haalden vluchtelingen de afgelopen maanden over terug te keren naar Somalië door in de media en bij bezoeken aan het kamp te dreigen dat dit ná 30 november met dwang zal gebeuren en zij dan geen steun hoeven te verwachten.
Dit is in tegenspraak met de belofte die de Keniaanse overheid aan de internationale gemeenschap deed: om alle repatriëringen van vluchtelingen vrijwillig, veilig en respectvol te laten verlopen.
Onveilige situatie in Somalië
Afgelopen augustus bezochten Amnesty-onderzoekers het kamp. Ze interviewden 56 vluchtelingen en hielden groepsdiscussies met 35 anderen. Zo spraken ze met twee broers van 15 en 18 jaar die in januari naar Somalië waren teruggegaan. Vier maanden later keerden ze terug naar Dadaab. Ze vertelden dat in Somalië, hun vader voor hun ogen werd gedood. De jongens werden daarna ingelijfd door de gewapende groepering Al-Shabaab. Ze wisten te ontsnappen en naar Kenia terug te gaan.
De risico’s van terugkeer naar Somalië zijn voor veel mensen groot, en de informatie die zij daarover krijgen van de VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR en andere ngo’s is vaak achterhaald. Daarnaast zijn binnen Somalië momenteel meer dan 1 miljoen bewoners op de vlucht geslagen en heeft het land geen middelen om een grootschalige terugkeer van vluchtelingen uit Kenia aan te kunnen.
Geen alternatief voor terugkeer
De meeste vluchtelingen die Amnesty sprak, gaven aan alleen maar over vertrek uit het kamp na te denken vanwege dreigementen van de Keniaanse autoriteiten.
Hadi woont al 24 jaar in Dadaab. Volgens hem dwingen de autoriteiten van Kenia vluchtelingen terug te gaan naar Somalië:
Ze kwamen naar onze wijken en zeiden door microfoons: “Je moet je laten registreren om naar Somalië te gaan. Als je dat nu niet doet, moet je later te voet vertrekken met je baby’s op je rug.
De meeste vluchtelingen willen niet terug naar Somalië, maar Kenia of de internationale gemeenschap bieden hen geen alternatieven aan. Veel mensen maken zich naast de veiligheid ook zorgen om het gebrek aan basisvoorzieningen in Somalië en om discriminatie.
Het gebrek aan internationale steun heeft ertoe geleid dat de inwoners van Dadaab nu in een benarde situatie zitten. Samen met slechts negen andere landen vangt Kenia meer dan de helft van alle vluchtelingen ter wereld op. De internationale gemeenschap moet met Kenia samenwerken om ervoor te zorgen dat er een langetermijnoplossing komt. Dit kan door in andere landen meer hervestigingsplaatsen te bieden voor kwetsbare vluchtelingen. En Kenia moet de rechten van vluchtelingen respecteren om, met de steun van de internationale gemeenschap, manieren te vinden om hen te integreren in de samenleving, buiten de opvangkampen.
- Bekijk het rapport.
