‘Jullie moeten weten dat de acties ver doorklinken’

Maryam al-Khawaja (27) is een van de bekendste gezichten van de mensenrechtenbeweging in Bahrein. Ze is de dochter van bekende mensenrechtenactivist Abdulhadi al-Khawaja, die een levenslange gevangenisstraf uitzit.

Zowel Maryam als haar zus Zainab werden veroordeeld voor hun protestacties tegen het onderdrukkende regime. Het merendeel van de oppositie bevindt zich inmiddels achter tralies. Amnesty voerde de afgelopen jaren meerdere malen spoedacties voor Maryam, Zainab en hun vader. De acties voor Maryam hadden succes; binnen enkele dagen kwam zij weer vrij. Maryam vluchtte daarna terug naar Denemarken, waar ze gedeeltelijk opgroeide. Daar zet ze haar mensenrechtwerk voort.

Als je in de gevangenis zit, merk je dan iets van Amnesty’s acties?

‘Ja. Als ik naar huis belde hoorde ik via mijn familie dat Amnesty een actie had opgezet en dat er veel mensen aan mijn zaak werkten. Mijn zaak is bijzonder omdat het een van de weinige is in Bahrein waarin internationale druk iets heeft uitgehaald. Ik kwam daardoor vrij. Bij veel andere zaken is dit echter niet het geval.’

Trekken de autoriteiten van Bahrein zich iets aan van de acties?

‘Ze trekken zich er zeker iets van aan, maar schaamte voelen ze absoluut niet. We hebben wel gezien dat het verspreiden van informatie helpt, bijvoorbeeld in het geval van mijn zus. In het begin zorgde dit ervoor dat ze vrij kwam. Recentelijk krijgt ze steeds langere straffen. Dat gebeurt er als de aandacht verslapt.’

Wat kunnen mensen in Nederland doen om jullie werk te ondersteunen?

‘Ik wil graag een verhaal van mijn vader delen. Hij vertelde me dat de Bliksemacties, de brieven, de dingen die mensen uit solidariteit doen, dingen die voor hen soms heel klein lijken, soms het verschil zijn tussen leven en dood. Het verschil tussen opgeven of doorgaan. Mensen moeten weten dat hun acties, hun inzet zover doorklinkt. Het heeft zoveel impact. Voor ons is het heel belangrijk. Als meer mensen online hun solidariteit betuigen maakt het wel degelijk een verschil. Ook kunnen jullie parlementsleden aanspreken. Hoe meer politici zich uitspreken, hoe meer autoriteiten zich er iets van aantrekken.  Dus vraag mensen in Nederland om politici te benaderen. Vraag ze wat ze eraan gaan doen en waarom Nederland nog steeds zaken doet met Bahrein.’

Geloof je nog steeds in een geweldloze oplossing voor de problemen in Bahrein?

‘Ik denk dat geweldloosheid een manier van leven is. Ik begrijp dat mensen gefrustreerd raken door deze aanpak en denken dat het niet werkt. Maar tegelijkertijd heb ik gezien hoe het mensen gesteund heeft. Als je ervoor kiest om geweldloos te zijn geef je jezelf macht. Je neemt de autoriteiten de controle uit hun handen, want ze willen juist dat je met geweld reageert. Daarom is het sterkste middel dat je kunt gebruiken.’

Tijdens het Movies that Matter Festival 2015 ging de A Matter of ACT Human Rights Award naar Maryam en Zainab al-Khawaja, voor hun geweldloze strijd voor democratie in hun land.