Irans ‘jaar van schaamte’: meer dan 7.000 arrestaties in 2018

Arrestaties in Iran in 2018

• 112+ vrouwelijke mensenrechtenverdedigers
• 1.400+ mensen uit etnische en religieuze minderheden
• 11 advocaten
• 467+ werknemers en vakbondsmensen
• 91+ studenten
• 50+ journalisten

De Iraanse autoriteiten voerden in 2018 een schaamteloze onderdrukkingscampagne uit waarbij duizenden andersdenkenden werden gearresteerd. Een jaar geleden werd overal in Iran geprotesteerd tegen armoede, corruptie en het autoritaire regime.

Amnesty International maakt vandaag onthutsende cijfers bekend waaruit de omvang van de onderdrukking in Iran in 2018 blijkt: meer dan 7.000 demonstranten, studenten, journalisten, vrouwenrechtenactivisten, milieuactivisten, advocaten, vakbondsmensen, werknemers, mensenrechtenverdedigers en activisten voor de rechten van etnische en religieuze minderheden werden willekeurig gearresteerd. Honderden werden veroordeeld tot gevangenisstraf of geseling. Zeker 26 demonstranten werden gedood. Negen mensen die waren opgepakt stierven onder verdachte omstandigheden tijdens hun detentie.

‘Jaar van schaamte’

‘Gedurende heel 2018 werden mensen opgepakt die opkwamen voor hun recht op vrijheid van meningsuiting, van vergadering en van vereniging’ zegt Philip Luther van Amnesty International. ‘2018 zal de geschiedenis ingaan als het “jaar van schaamte”. De enorme schaal van arrestaties, detenties en veroordelingen tot geseling laat zien hoe ver de autoriteiten gaan om vreedzame kritiek te onderdrukken.’

Veel geweld tegen demonstranten

Vooral in januari, juli en augustus werden vreedzame demonstraties met geweld uiteengeslagen. Daarbij werd gebruikgemaakt van vuurwapens, traangas en waterkanonnen. De autoriteiten hadden het onder andere gemunt op de managers van populaire kanalen op de berichten-App Telegram. Die App werd gebruikt om nieuws over de protesten te verspreiden en demonstranten te mobiliseren.

Journalisten doelwit

Ook journalisten moesten het ontgelden en werden na oneerlijke processen veroordeeld tot zware straffen. Zo kreeg Mohammad Hossein Sodagar, die tot de Azerbeidzjaans-Turkse minderheid behoort, 74 stokslagen voor het ‘verspreiden van leugens’. Mostafa Abdi werd onder meer veroordeeld tot 26 jaar gevangenisstraf en 148 zweepslagen. Abdi werkte voor de website Majzooban-e-Noor, die bericht over schendingen van de rechten van de religieuze Gonabadi Dervish-minderheid. In totaal werden meer dan vijftig mensen die in de media werken opgepakt.

Vrouwelijke activisten opgepakt

Meer dan 112 vrouwelijke mensenrechtenverdedigers werden in 2018 opgepakt of bleven gevangenzitten. Velen van hen protesteerden tegen de verplichting een hoofddoek (hijab) te dragen. Vrouwen gingen op openbare plaatsen op verhogingen staan en zwaaiden met hun hoofddoek. De autoriteiten reageerden daarop met geweld, arrestaties, mishandeling en marteling. Sommigen kregen na uiterst oneerlijke processen gevangenisstraffen opgelegd.

Shaparak Shajarizadeh kreeg 20 jaar cel, waarvan 18 jaar voorwaardelijk, vanwege haar vreedzame protest tegen het verplicht dragen van de hijab. Nadat ze op borgtocht vrijkwam, ontvluchtte ze Iran. Ze beschreef in de media hoe ze was gemarteld tijdens haar eenzame opsluiting en geen toegang tot een advocaat kreeg.

Nasrin Sotoudeh

De vooraanstaande mensenrechtenadvocaat Nasrin Sotoudeh werd op 13 juni 2018 gearresteerd omdat ze opkwam voor de demonstranten tegen de hijab. Ze kan tot meer dan 10 jaar gevangenisstraf krijgen bovenop de 5 jaar die ze al kreeg voor haar inzet tegen de doodstraf.

Straf na roep om betere werkomstandigheden

Ook leraren, vrachtwagenchauffeurs en fabrieksarbeiders werden hard aangepakt. Na stakingen voor meer loon en meer geld voor onderwijs werden zeker 23 leraren gearresteerd. Acht van hen kregen straffen opgelegd variërend van 9 maanden tot 10,5 jaar cel en 74 zweepslagen voor elk van hen. Ook werden 278 vrachtwagenchauffeurs opgepakt nadat ze meededen aan nationale stakingen voor betere werkomstandigheden. Sommigen kregen te horen dat ze de doodstraf konden krijgen.

Amnesty’s oproep

Regeringen die met Iran een dialoog voeren, mogen niet zwijgen nu de onderdrukking alleen maar toeneemt. Ze moeten zich in sterke bewoordingen uitlaten over de onderdrukking en de Iraanse autoriteiten oproepen iedereen onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrij te laten die werd opgepakt vanwege het vreedzame gebruik van het recht op vrije meningsuiting, vergadering en vereniging.

Lees meer over de onderdrukking van leden van etnische of religieuze minderheden en milieuactivisten in het Engelstalige persbericht van 24 januari 2019.