Irak: Wapenleveranties wakkeren oorlogsmisdaden door milities aan

Paramilitaire milities die zijdelings opereren als onderdeel van de Iraakse troepen in de strijd tegen IS, gebruiken wapens uit militaire voorraden van Irak. De wapens zijn geleverd door de VS, Europa, Rusland en Iran. Met deze wapens begaan de milities oorlogsmisdaden. Dat blijkt uit een rapport dat vandaag verschijnt.

Feiten

• milities gelieerd aan de overheid van Irak hebben toegang tot wapens uit ten minste zestien landen
• door recente wapenleveranties zijn gedwongen verdwijningen, ontvoeringen, marteling, executies en vernieling van eigendom van burgers toegenomen
• Irak is wereldwijd de zesde grootste importeur van zware wapens

Uit veldonderzoek en de analyse van foto’s en video’s sinds juni 2014 blijkt dat deze paramilitaire milities profiteerden van het transport van wapens die in ten minste zestien landen zijn geproduceerd. Onder deze wapens vallen tanks, artillerie en kleine wapens. De voornamelijk sjiitische milities gebruikten deze wapens om duizenden vaak soennitische mannen en jongens te ontvoeren, te laten verdwijnen, martelen en te executeren.

Internationale wapenleveranciers waaronder de Verenigde Staten, Europese landen, Rusland en Iran, moeten beseffen dat alle wapenleveranties aan Irak risicovol zijn: ze kunnen in handen vallen van milities die zich schuldigmaken aan mensenrechtenschendingen.

Systematische schendingen door milities

‘Ik werd wekenlang gemarteld; ze wilden dat ik zou bekennen dat ik bij Daesh (IS) hoorde. Ik zat met dertig anderen vast in een school. We werden met metalen stangen en kabels geslagen. Ze gebruikten ook elektrische schokken. Ik was de meeste tijd geblinddoekt. Na 22 dagen werden we allemaal overgebracht naar een gevangenis in Baghdad. Daar waren andere mensen, sommigen zaten al zes maanden vast en hun families hadden geen idee waar ze waren. Ik werd daar ook gemarteld. En ondervraagd, nog steeds geblinddoekt.’

Dit vertelde een 20-jarige student die bij een controlepost werd opgepakt. Hij werd uiteindelijk zonder aanklacht vrijgelaten.

De PMU – waartoe 40 tot 50 milities behoren – maakt zich schuldig aan gedwongen verdwijningen, executies en marteling van duizenden soennitische jongens en mannen. Van veel van deze mannen is niet bekend waar ze verblijven. Deze milities worden vaak gezien als helden, die vechten om een einde te maken aan de gruweldaden van IS. De Iraakse autoriteiten moeten echter niet wegkijken van de systematische schendingen waaraan de milities zich schuldigmaken.

Gruweldaden IS geen vrijbrief voor schendingen milities

Amnesty’s rapport legt de nadruk op vier belangrijke milities die zich schuldigmaken aan ernstige mensenrechtenschendingen: Munathamat Badr(Badr Brigades),`Asa’ib Ahl al-Haq(League of the Righteous),Kata’ib Hizbullah(Hizbullah Brigades) en deSaraya al-Salam(Peace Brigades). Sinds 2014 is de macht en invloed van deze Popular Mobilization Units (PMU) toegenomen. Ze ontvangen wapens en een salaris van de overheid en vechten vaak samen met Iraakse troepen. Onder deze dekmantel van officiële goedkeuring hebben sommige milities wraakaanvallen uitgevoerd op soennieten. Hiervoor wordt niemand ter verantwoording geroepen.

De Iraakse autoriteiten staan tegenover ernstige bedreigingen van IS, die nog steeds gruwelijkheden begaat in gebieden onder haar controle, en dodelijke aanslagen pleegt op burgers in andere gebieden in Irak. De maatregelen die de Iraakse autoriteiten nemen tegen IS moeten echter internationale mensenrechten en het internationale oorlogsrecht respecteren.

Leden van milities die worden verdacht van ernstige schendingen, moeten onderzocht en eventueel vervolgd worden. Milities die zich te buiten gaan aan schendingen moeten worden gedisciplineerd door de strijdkrachten of worden ontwapend en op non-actief worden gezet.

Amnesty roept Irak daarnaast op toe te treden tot het internationale Wapenhandelsverdrag. Hierin staan duidelijke regels over wapenleveranties en het tegengaan van de  verspreiding van wapens die schendingen kunnen veroorzaken.