Qatar: arbeidsmigranten die werken aan WK voetbal maandenlang zonder salaris

Uit nieuw onderzoek van Amnesty International blijkt dat een ingenieursbedrijf in Qatar arbeidsmigranten uitbuit. Duizenden dollars aan salarissen en toelages werden niet uitbetaald, waardoor de arbeiders zonder geld kwamen te zitten en niet naar huis terugkonden. Het bedrijf, Mercury MENA, werkt mee aan de aanleg van de infrastructuur voor het Wereldkampioenschap Voetbal in 2022.

Amnesty roept de autoriteiten van Qatar op te garanderen dat voormalige werknemers van Mercury MENA hun achterstallige loon alsnog ontvangen. Ook moeten de autoriteiten het sponsorsysteem hervormen, omdat hiermee arbeiders worden uitgebuit.

Autoriteiten moeten goede wil tonen

‘In 2017 werd verheugd gereageerd toen de regering een pakket arbeidshervormingen aankondigde. Op dat moment zaten veel werknemers van Mercury MENA zonder loon in hun schamele onderkomen, zonder eten en in onzekerheid of ze ooit nog naar huis zouden kunnen terugkeren’, zegt Steve Cockburn van Amnesty. ‘Door te garanderen dat zij hun loon alsnog krijgen, kunnen de autoriteiten deze arbeidsmigranten helpen hun leven weer op te bouwen en kunnen ze laten zien dat ze de rechten van arbeiders écht willen verbeteren.’ Als de autoriteiten hun beloftes willen nakomen moeten ze een een fonds creëren voor arbeiders die in moeilijkheden verkeren en een nieuw minimumloon bepalen.

Lakse houding regering Nepal

Amnesty-medewerkers spraken tussen oktober 2017 en april 2018 met 78 arbeidsmigranten uit India, Nepal en de Filipijnen die werkten bij Mercury MENA. Het bedrijf was hun tussen de 1.165 en 2.100 euro verschuldigd. Mercury MENA leverde ook geen verblijfsvergunningen aan de werknemers, waardoor zij boetes kregen en geen zorgpas konden aanvragen.

De Nepalese regering heeft ook bijgedragen aan de uitbuiting van de arbeiders. Ze stonden toe dat rekruteringbureaus die door Mercury MENA waren ingehuurd, de arbeidsmigranten fors lieten betalen voor hun bemiddeling. Hierdoor kwamen ze diep in de schulden te zitten. Dat had weer tot gevolg dat ze wel moesten blijven werken ook al werden ze uitgebuit. Enkele Nepalezen die Amnesty sprak, vertelden dat ze gedwongen waren grond te verkopen of hun kinderen van school te halen om hun migratie naar Qatar te kunnen betalen.

Oproep Amnesty

Amnesty roept de regeringen van Nepal en Qatar op de voormalige arbeiders van Mercury MENA te steunen bij hun poging het achterstallige loon te ontvangen en om stappen te nemen om te voorkomen dat arbeidsmigranten in de toekomst geen loon uitbetaald krijgen.

Reactie Mercury MENA

In november 2017 sprak Amnesty met de CEO van Mercury MENA. Hij gaf de achterstand in het betalen van loon toe, maar ontkende arbeiders uit te buiten. Hij zei dat zijn bedrijf slachtoffer was van gewetenloze zakenpartners waardoor er financiële problemen waren ontstaan. Uit stukken blijkt dat Mercury MENA volledig op de hoogte was van de achterstallige betalingen, maar bleef beloven loon uit te betalen. Die belofte braken ze keer op keer. Mercury MENA reageerde niet op vragen van Amnesty in december 2017 en januari 2018 over welke acties zijn ondernomen of op een brief in juli in 2018 met een samenvatting van Amnesty’s bevindingen.

Sponsor- of kafala-systeem

1. Arbeidsmigranten moeten een ‘sponsor’ hebben om Qatar binnen te komen. Meestal is het bedrijf waarvoor ze werken de sponsor.
2. Arbeidsmigranten hebben toestemming van hun sponsor nodig als ze van baan willen veranderen.
3. Tot september 2018 mochten arbeidsmigranten Qatar niet verlaten zonder toestemming van de sponsor. Deze maatregel is vervallen.
4. Arbeidsmigranten behoren van hun sponsor verblijfsvergunning (ID-kaart) te krijgen waarmee ze kunnen laten zien dat zij in Qatar mogen wonen en werken. De vergunning geeft hun ook toegang tot een reeks basisdiensten. Als de sponsor geen vergunning geeft, moet de arbeider een boete betalen.
5. Arbeidsmigranten kunnen alleen een zorgpas krijgen als ze een woonvergunning bezitten.
6. In de wet is vastgelegd dat de arbeidsmigranten hun paspoort terugkrijgen als de procedures voor de verblijfsvergunning hebben doorlopen. Niet elke werkgever houdt zich hieraan.
7. De sponsor wordt geacht voor huisvesting te zorgen. Voor arbeiders in de bouw zijn dit meestal slaapzalen met gedeeld sanitair en een gezamenlijke keuken. Sinds 2011 mogen deze arbeidskampen niet meer in ‘familiegebieden’ staan – lees: wijken waar Qatarese families wonen.
8. De rechten van arbeidsmigranten zijn vastgelegd in de Arbeidswet, waarin onder meer ook het maximum aantal werkuren, vakantie en leefomstandigheden is vastgelegd en de vereiste dat het salaris op tijd moet worden betaald.