Indonesië: Zeven vreedzame activisten vast voor het hijsen van een vlag

De Indonesische autoriteiten moeten onmiddellijk zeven vreedzame activisten vrijlaten die gevangen werden gezet voor het hijsen van de verboden ‘Benang Raja’-vlag. De activisten zijn van de RMS-beweging (Republiek van Zuid-Molukken) en streven afscheiding van Indonesië na.

Op 25 april 2020 hielden ze een vreedzame bijeenkomst ter ere van de oprichting van RMS en daarbij werd de ‘Benang Raja’-vlag gehesen. De Indonesische politie pakte de zeven activisten vervolgens op.

‘Het hijsen van een vlag is geen misdrijf’, zegt Usman Hamid, directeur van Amnesty International Indonesië. ‘Deze vreedzame activisten moeten onmiddellijk worden vrijgelaten. Het recht op vrijheid van meningsuiting en dat op vreedzame vergadering zijn beschermd in het internationale recht en in de Indonesische grondwet. De arrestatie van deze activisten laat weer zien hoe de autoriteiten van Indonesië de mensenrechten in de provincie Molukken niet respecteren.’

Bevel om de Indonesische vlag te hijsen

Op 23 maart 2020 gaf het Indonesische leger alle huishoudens op de Molukken het bevel om de nationale Indonesische vlag uit te hangen. Volgens berichten zouden sommige mensen bedreigd zijn als ze dit niet deden. Activisten vertelden Amnesty International dat ze werden geïntimideerd omdat ze weigerden Indonesië als één staat te erkennen. Volgens lokale organisaties werden in aanloop naar de herdenking tweehonderd extra agenten ingezet op de eilanden Haruku en Saparua – waar een aantal van de arrestaties plaatsvond. ‘De politie moet vreedzaam protest mogelijk maken en activisten beschermen in plaats van hen op te pakken voor het uitoefenen van hun rechten’, zegt Hamid.

Johan Teterissa

In veel gevallen gebruiken de Indonesische autoriteiten wetten op het gebied van ‘verraad’ om politieke activisten die strijden voor onafhankelijkheid op te pakken. Deze activisten kunnen daardoor zelfs een levenslange gevangenisstraf krijgen.

Johan Teterissa is een bekende activist uit de RMS-beweging. In 2007 nam hij deel aan een vreedzaam protest in aanwezigheid van de toenmalige president Yudhoyono. Hij werd opgepakt en tot levenslang veroordeeld. Dit werd later verminderd tot 15 jaar. Hij zou zijn geslagen en gemarteld in de gevangenis. Begin 2019 werd Teterissa vrijgelaten.

‘Deze nieuwe zaak van de zeven activisten doet ons denken aan Johan Teterissa en andere zaken waarbij ten minste twintig RMS-activisten gemarteld zouden zijn’, zegt Hamid. ‘Niemand moet ooit worden gestraft voor het vreedzaam bijwonen van een bijeenkomst. Het is de hoogste tijd dat Indonesië ermee stopt deze activisten als criminelen te behandelen. Het hijsen van een vlag is geen misdrijf. Deze mensen hadden nooit mogen worden vastgezet. Ze moeten onmiddellijk en onvoorwaardelijk worden vrijgelaten.’

Laat gewetensgevangenen vrij

Nog vijf andere gewetensgevangenen uit de Molukken zitten in de gevangenis op basis van aanklachten op het gebied van ‘verraad’. Ishak Josias Siahaya, Pelpina Werinussa, Markus Noya, Johan Noya en Basten Noya werden vorig jaar op het eiland Haruku opgepakt. Ze kregen allemaal vijf jaar celstraf voor het hijsen van de ‘Benang Raja’-vlag.

Amnesty doet geen uitspraken over de politieke status van provincies in Indonesië, of over de roep om onafhankelijkheid. Wel zet Amnesty zich in voor het recht op vrije meningsuiting, en daaronder valt het recht om vreedzaam op te roepen voor onafhankelijkheid of andere politieke ideëen, zolang die niet haatzaaien omdat zij oproepen tot discriminatie, vijandigheid of geweld.