Hongkong: arrestaties voor berichten op sociale media zijn schending recht op vrije meningsuiting

In Hongkong zijn vier studentenactivisten gearresteerd vanwege het ‘aanzetten tot afscheiding’. Volgens de nieuwe nationale veiligheidswet is dit verboden. De activisten werden opgepakt vanwege berichten die zij op sociale media plaatsten. Dat is een schending van het recht op vrijheid van meningsuiting.

‘Deze eerste gecoördineerde politieoperatie voor het handhaven van de nationale veiligheidswet van Hongkong is een belangrijk en zorgwekkend moment voor de vrijheid van meningsuiting in de stad,’ zegt Nicholas Bequelin van Amnesty International. ‘Volgens de politie zijn alle gedetineerden uitsluitend opgepakt omdat ze vreedzaam hun mening uitten. Het is ook zorgelijk dat de autoriteiten hun onderzoeksbevoegdheid wat betreft ‘strafbare feiten’ begaan buiten Hongkong hebben gebruikt.’

Straffen tot levenslang

De vier activisten kunnen tot een levenslange gevangenisstraf worden veroordeeld. ‘Dit laat zien hoe wreed de nationale veiligheidswet is. De gedachte dat iedereen nu gevangengezet kan worden vanwege het uiten van een politieke mening op Facebook of Instagram zal verlammend werken voor de Hongkongse samenleving,’ zegt Bequelin.

Internationale mensenrechtenwetgeving staat het staten niet toe om in naam van de nationale veiligheid het op vreedzame wijze uiten van je mening te beperken. ‘Niemand zou gearresteerd moeten worden vanwege het uiten van een mening die haaks staat op wat de regering vindt,’ zegt Bequelin.

Voorvechters onafhankelijkheid

De politie van Hongkong verklaarde op 29 juli dat vier activisten – drie mannen en een vrouw tussen de 16 en 21 jaar – gearresteerd zijn op grond van artikel 20 en 21 van de nationale veiligheidswet nadat ze ‘onlangs de oprichting aankondigden van (overzeese) organisatie(s) die de onafhankelijkheid van Hongkong bepleiten’.

De vier studenten waren eerder lid van de groep Studentlocalism, een organisatie die voor een onafhankelijk Hongkong is. De groep kondigde op 30 juni, de dag dat de veiligheidswet in werking trad, de opheffing van haar afdeling in Hongkong aan. Tegelijkertijd richtte zij een Amerikaanse afdeling op voor buitenlandse leden. De politie nam uit het huis van voormalig Studentlocalism-leider Tony Chung computers, telefoons en documenten mee.

De groep Initiative Independence Party, die zou zijn opgericht door voormalige leden van Studentlocalism die nu buiten Hongkong wonen, kondigde op 21 juli haar oprichting aan op Facebook en Instagram.

Nationale veiligheidswet

Onder de veiligheidswet kan een gevangenisstraf variërend van 3 jaar tot levenslang worden opgelegd vanwege ‘afscheiding’, ‘ondermijning’, ‘terrorisme’ en het ‘heimelijk samenspannen met buitenlandse strijdkrachten’. Deze strafbare feiten zijn zo ruim gedefinieerd dat alle strafbare vergrijpen eronder kunnen vallen, waardoor ze gemakkelijk kunnen worden gebruikt in politiek gemotiveerde processen. Het mensenrechtenbureau van de Verenigde Naties heeft al herhaaldelijk zijn bezorgdheid geuit over de nationale veiligheidswet. Het bureau stelt dat de wet kan leiden tot het ‘ondermijnen van de mensenrechten’. De wet is ook van toepassing op mensen die niet in Hongkong wonen.

De autoriteiten kunnen bij organisaties en individuen informatie opeisen, ook als die informatie henzelf belast. Iedereen die niet aan het verzoek van de autoriteiten voldoet, kan een boete of gevangenisstraf krijgen. Hiermee wordt in wezen iemands zwijgrecht opgeheven als het gaat om zaken waar de nationale veiligheid in het geding is, een essentieel onderdeel van het uitgangspunt dat iemand onschuldig is tot het tegendeel is bewezen. Het recht om te zwijgen tijdens een verhoor en om niet gedwongen te worden om tegen jezelf te getuigen, wordt algemeen erkend in internationale mensenrechtenwetgeving en -normen. Dat vormt de kern van een eerlijk proces.

Lees meer over de zorgen van Amnesty over de nationale veiligheidswet van Hongkong.