Hoger beroep in zaak over etnisch profileren door de Koninklijke Marechaussee
Op 8 december 2022 behandelt het Gerechtshof Den Haag het hoger beroep in de zaak over etnisch profileren door de Koninklijke Marechaussee (KMar). De zaak is gestart door een coalitie van burgers en maatschappelijke organisaties. Zij willen dat het gebruik van etniciteit in risicoprofielen en selectiebeslissingen bij grenscontroles verboden wordt.
Wat is het probleem?
De KMar voert grenscontroles uit waarbij zij reizigers mede op basis van hun uiterlijk, huidskleur en (vermeende) etniciteit selecteert voor controle. Bij deze grenscontroles is er geen sprake van een individuele verdenking tegen de mensen die gecontroleerd worden. De KMar werkt hierbij met risicoprofielen zoals de ‘Nigeriaanse geldsmokkelaar’: snellopend, goed gekleed met een ‘niet-Nederlands uiterlijk’. Mpanzu Bamenga, een van de eisers in deze rechtszaak werd vanwege dit profiel op Eindhoven Airport uit de rij gehaald. Bamenga: ‘Ook de Staat moet zich aan de grondwet te houden, niemand mag beoordeeld worden op basis van zijn huidskleur.’
Oordeel rechtbank
De rechtbank oordeelde eerder dat deze grenscontroles leiden tot een verschil in behandeling tussen mensen dat mede op etniciteit is gebaseerd en dat vond de rechtbank gerechtvaardigd. De rechters oordeelden dat iemands huidskleur ‘een objectieve aanwijzing kan zijn voor iemands vermeende nationaliteit’ en daarmee van belang is voor de vraag of iemand een geldige verblijfstitel in Nederland heeft.
Verschil in behandeling gebaseerd op huidskleur mag nooit
De coalitie is hiertegen in hoger beroep gegaan. Huidskleur kan, anno 2022, geen objectieve aanwijzing zijn voor iemands herkomst of nationaliteit. Dionne Abdoelhafiezkhan van Controle Alt Delete:
‘Dit gaat uit van een verouderd en onjuist beeld dat er een typische Nederlander bestaat en dat die Nederlander wit is. Dat is al decennia niet zo.’
Het Gerechtshof behandelt het hoger beroep op 8 december aanstaande ter zitting. De coalitie vraagt het Hof expliciet om het beleid van de KMar te toetsen aan de mensenrechten en aan de uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Merel Hendrickx, advocaat bij PILP:
‘Een verschil in behandeling dat is gebaseerd op iemands etniciteit of huidskleur mag nooit. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft dit in meerdere uitspraken bevestigd. De enige uitzondering in die uitspraken, is dat onderscheid op grond van etniciteit mag worden gemaakt als het gebruikt wordt om mensen te helpen en daarmee feitelijke ongelijkheid te corrigeren.’
Over de eisers
Als eisers in deze zaak treden op: Amnesty International, Controle Alt Delete, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM), antidiscriminatievoorziening RADAR en twee ‘niet-witte’ burgers die herhaaldelijk etnisch geprofileerd zijn door de Koninklijke Marechaussee. De procedure wordt gecoördineerd door het PILP-NJCM en de partijen worden tevens bijgestaan door advocaten van Houthoff.
Rechtszaak volgen live
De zitting is op donderdag 8 december 2022 hier live te volgen.
Lees meer:
https://www.amnesty.nl/wat-we-doen/landen/mensenrechten-nederland/rechtszaak-koninklijke-marechausse
