Hoe het coronavirus mensenrechten in gevaar brengt

Toen de Chinese arts en klokkenluider Li Wenliang aan het coronavirus overleed, werd op tragische wijze duidelijk hoe de Chinese overheid het delen van cruciale informatie tegenhoudt en zo het recht op vrije meningsuiting onderdrukt. Li Wenliang was een van de eerste artsen die voor het virus waarschuwde, waarna hij zelf besmet raakte. Ook op andere manieren komen mensenrechten in de knel door de uitbraak van het virus. Hieronder lees je hoe.

Geen informatie delen

Een groepje artsen uit Wuhan deelde begin december 2019 hun zorgen over een aantal patiënten dat klachten had die vergelijkbaar waren met het dodelijke SARS-virus, waarvan een grote uitbraak was in 2002. In plaats van hun zorgen serieus te nemen, dwong de overheid hen het zwijgen op te leggen. Ze moesten stoppen met het ‘verspreiden van geruchten’. Binnen de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) lobbyde de Chinese overheid om de uitbraak niet als mondiale gezondheidscrisis uit te roepen.

De Chinese autoriteiten belagen mensen die online informatie wilden delen over het virus, zoals de advocaat en burgerjournalist Chen Qiushi. Hij werd door de autoriteiten lastiggevallen nadat hij beelden van ziekenhuizen in Wuhan op sociale media had geplaatst. De autoriteiten namen Fang Bin uit Wuhan voor korte tijd mee nadat hij een video online had gezet waarin lijken van slachtoffers van het virus te zien waren.

Geen toegang tot medische zorg

Het zorgsysteem in Wuhan is nu overbelast, medische faciliteiten en zorgprofessionals worstelen met de schaal van de uitbraak. Vele patiënten worden nadat ze lang hadden gewacht bij ziekenhuizen weggestuurd. Medische instellingen beschikken niet over de nodige tests om de diagnose te stellen. Lokale media melden dat mensen niet snel genoeg naar een ziekenhuis kunnen vanwege de afsluiting van het openbaar vervoer. In enkele gevallen konden de lichamen van de overledenen niet uit hun huis opgehaald worden.

Censuur

Verschillende artikelen over het virus zijn gecensureerd sinds het begin van de uitbraak. Ook van doorsnee Chinese media als de Beijing Youth Daily en Caijing. In Nederland riep de Chinese ambassadeur Xu Hong hoofdredacteuren op om niet meer ‘kwetsende’ spotprenten over het virus te plaatsen.

Discriminatie

Inwoners van Wuhan worden ongeacht symptomen geweerd in hotels, opgesloten in hun eigen woningen en hun persoonlijke informatie wordt online gelekt.

Ook in landen buiten China, waaronder in Nederland, zijn er berichten over discriminatie en xenofobie. Zo weerden sommige restaurants in Zuid-Korea, Japan en Vietnam Chinese gasten en moest in Indonesië een groep Chinezen een hotel verlaten.

Papoea-Nieuw-Guinea heeft zijn grens afgesloten voor mensen uit alle andere Aziatische landen. Australië stuurde honderden Australiërs die vanuit China reisden naar een immigratie- en detentiecentrum op Christmas Island, waar de omstandigheden eerder werden omschreven als inhumaan.

Aziatische gemeenschappen verweren zich online onder de twitter hashtag #ikbengeenvirus / #IAmNotAVirus

Tot slot

Het eerste recht dat bedreigd wordt door de uitbraak van het coronavirus is het recht op gezondheid. Maar ook het recht op vrije meningsuiting, gelijkwaardige behandeling en andere sociaal-economische rechten komen in gevaar. Dat China er nu alles aan doet om de uitbraak te stoppen, is begrijpelijk. Hoewel een overheid soms maatregelen in ernstige gezondheidscrises moet treffen die andere rechten inperken, moeten die altijd noodzakelijk, proportioneel en legaal zijn. Dat is nu niet het geval. China en andere landen moeten ervoor zorgen dat de aanpak van het virus wel aan deze principes voldoet en verder in lijn is met mensenrechten. Ook moeten zij er alles aan doen om racisme en xenofobie jegens mensen met een Aziatisch uiterlijk te bestrijden.