UPDATE: Vandaag (18 november 2021) heeft de rechtbank in Lesbos besloten de rechtszaak uit te stellen en door te verwijzen naar een hogere rechtbank. Voor Sarah, Seán, Pieter en de andere 21 hulpverleners is er nog steeds geen einde gekomen aan hun verschrikkelijke onzekerheid. Amnesty blijft met hen strijden voor het intrekken van de absurde aanklachten. 

(originele bericht hieronder)

Amnesty International roept de Griekse justitie op de aanklachten tegen Sarah Mardini, Seán Binder, Pieter Wittenberg en 21 andere hulpverleners te laten vallen. Op donderdag 18 november begint in Griekenland de rechtszaak tegen hen. Zij werkten als vrijwilligers op Lesbos om vluchtelingen en migranten in nood te helpen. De Griekse autoriteiten klagen hen aan voor onder andere mensensmokkel en spionage. De hulpverleners kunnen 25 jaar celstraf krijgen.

Deze zaak toont hoe ver de Griekse autoriteiten gaan om mensen af te schrikken om vluchtelingen en migranten in nood te helpen. Dit past in een bredere trend in Europa waarin dit soort hulp strafbaar wordt gesteld. Hoewel de Europese Commissie heeft voorgesteld om reddingsoperaties niet te criminaliseren, heeft Nederland aangegeven dat niet te willen steunen. Amnesty roept de Europese Unie en de lidstaten, inclusief Nederland, op om te stoppen met het criminaliseren van hulp aan vluchtelingen en migranten. Amnesty roept de Griekse justitie op de aanklachten tegen de hulpverleners te laten vallen.

Hulp aan mensen in nood

De 25-jarige Sarah kwam in 2015 als Syrische vluchteling in Lesbos aan. Toen de motor van haar boot stukging, sprong zij met haar zus het water in om de boot met achttien medepassagiers al zwemmende naar Lesbos te duwen. Later keerde ze naar Lesbos terug om andere vluchtelingen uit zee te redden. Daar ontmoette ze de 27-jarige Duits-Ierse vrijwilliger Seán, een getraind duiker. Samen redden zij mensen uit zee en gaven hen water en dekens. Zij werden in 2018 gearresteerd voor onder andere mensensmokkel, spionage en fraude. Na meer dan 100 dagen vast te hebben gezeten, werden zij op borgtocht vrijgelaten in december 2018. Zij riskeren nu een gevangenisstraf van 25 jaar.

De 73-jarige Nederlander Pieter Wittenberg was in deze periode ook vrijwilliger op Lesbos, hij werkte als schipper op een reddingsboot. Ook hij kan in deze zaak 25 jaar celstraf krijgen.

Dagmar Oudshoorn, directeur Amnesty Nederland: ‘Aangeklaagd worden voor het redden van mensen uit zee, onder wie vrouwen en kinderen. Je verzint het gewoon niet. Helaas is het een trieste trend in Europa, waar wij hard tegen strijden. Mensen zoals Pieter, Seán en Sarah, die met gevaar voor eigen leven anderen helpen, zouden we moeten steunen in plaats van gevangenzetten.’

Afschrikken

Volgens het Britse advocatenkantoor Leigh Day dat gespecialiseerd is in mensenrechten zijn in Séans zaak meerdere mensenrechten ernstig geschonden. ‘Op basis van het bewijs dat we hebben gezien, zijn wij ervan overtuigd dat mensenrechten zijn geschonden op het gebied van detentie, de aanklachten en de vertragingen in de hoorzitting van zijn zaak’, zegt Tessa Gregory, partner bij het kantoor. ‘Deze zaak laat de alarmerende trend zien van het criminaliseren van mensenrechtenverdedigers die hulp bieden aan vluchtelingen en werken voor erkende ngo’s.’

Honderden mensen worden net als Sarah, Seán en Pieter door Europese overheden gecriminaliseerd omdat zij humanitaire hulp gaven aan vluchtelingen en migranten. In een rapport uit 2020 beschrijft Amnesty nauwgezet hoe Europese overheden inperkende en bestraffende maatregelen instellen tegen hulpverleners die opkomen voor vluchtelingen en migranten. Er lopen tientallen aanklachten tegen individuen en ngo’s in Italië, Griekenland, Frankrijk en Zwitserland.