Goed nieuws: Yasaman Aryani en haar moeder vrijgelaten in Iran
Op 15 februari 2023 zijn Yasaman Aryani en haar moeder Monireh Arabshahi vrijgelaten. Aryani deelde samen met haar moeder op Internationale Vrouwendag 2019 witte bloemen uit aan vrouwelijke treinpassagiers. Ze droeg daarbij geen hoofddoek. Een video van haar actie ging viraal. Niet veel later werden ze gearresteerd.
Op 31 juli 2019 kreeg Yasaman Aryani te horen dat ze veroordeeld was tot 16 jaar cel, waarvan ze ten minste 10 jaar moet uitzitten. Haar moeder kreeg dezelfde straf. In 2020 bracht het gerechtshof van Teheran de straf terug tot 9 jaar en 7 maanden. Daarvan moesten ze 5,5 jaar uitzitten. Nu zijn ze vervroegd vrijgelaten.
‘Ik zeg het luid’
‘Tijdens de dagen dat ik in de gevangenis zat, schreeuwden mijn broeders en zusters om vrijheid. Terwijl zij kogels en knuppels trotseerden en hun levens opofferden voor vrijheid, voelde ik meer dan ooit mijn gevangenschap achter de tralies. Maar vandaag zeg ik het luid, ik zeg het ieder moment, ik zeg het onder marteling, de dood of vrijheid: #WomenLifeFreedom’, liet Aryani na haar vrijlating op Instagram weten.
Verplichte hoofddoek
In Iran bestaat voor vrouwen een hijab-verplichting: ze moeten in het openbaar een hoofddoek dragen en hun armen en benen met wijde kleding bedekken. Deze verplichte kledingvoorschriften maken inbreuk op het recht op vrijheid van uiting en religie en privacy. Vrouwen willen zelf bepalen wat ze buiten de deur aantrekken en of ze hun haar bedekken of niet. In 2019 werd ook tegen de verplichte hoofddoek geprotesteerd. Vrouwen werden opgeroepen uit protest op woensdagen een witte hoofddoek te dragen.
Op 16 september 2022 overleed de 22-jarige Jina (Mahsa (Jina) Amini – Jina is haar Koerdische, in Iran verboden naam. Een aantal dagen eerder werd ze met geweld gearresteerd door de ‘zedenpolitie’ omdat ze zich niet zou hebben gehouden aan de discriminerende verplichte hijab-wetten. Meteen daarna braken overal in Iran protesten uit waartegen hard werd opgetreden. Amnesty verzamelde bewijs van het onwettige gebruik van geweld door de veiligheidstroepen, zoals hagel en andere metalen kogeltjes, traangas, waterkanonnen, en wapenstokken. Ook worden demonstranten na schijnprocessen ter dood veroordeeld. Enkelen zijn al geëxecuteerd. Niet alleen de dood van Amini en de verplichte hoofddoek zijn een reden waarom massaal wordt gedemonstreerd. Ook woede over ongelijkheid, corrupte politici en de vernederende behandeling door de zedenpolitie zijn aanleiding tot protesten.
Achtergrond
De straffen kregen Aryani en haar moeder voor het ‘aanzetten en faciliteren van corruptie en prostitutie’ door het aanmoedigen van het ‘afdoen van de hoofddoek’. Daarnaast kregen ze een straf voor het ‘samenkomen en samenspannen om misdrijven tegen de nationale veiligheid te plegen’ en voor het ‘verspreiden van propaganda tegen het systeem’.
Tijdens Amnesty’s wereldwijde schrijfactie Write for Rights werd in 2019 massaal voor de vrijlating van Aryani en Arabshahi geschreven.
Onderstaand de video die gemaakt is kort na de vrijlating van Yasaman Aryani en haar moeder.
تنها چند لحظه بعد از آزادی از زندان با چه شوری فریاد میزنند.#یاسمن_آریانی و مادرش #منیره_عربشاهی را به جرم اینکه صدای زندانیان گمنام شدند، به جرم پیوستن به #چهارشنبه_های_سفید و به جرم نه گفتن به ظلم زندانی کرده بودند.#ژن_ژیان_ئازادی #زن_زندگی_آزادی pic.twitter.com/Kh83QNidod
— Masih Alinejad 🏳️ (@AlinejadMasih) February 15, 2023
