Curaçao en Nederland: verbeter bescherming gevluchte Venezolanen

De situatie van Venezolanen die bescherming zoeken op Curaçao is sinds 2021 niet wezenlijk verbeterd, volgens het nieuwe rapport van Amnesty International ‘Curaçao: Weinig verbetering in de bescherming van Venezolanen’. Ondanks kleine stappen van de Curaçaose autoriteiten blijft Amnesty International bezorgd over de mensenrechtenschendingen waaraan Venezolanen en zelfs kinderen worden onderworpen. Amnesty roept Curaçao op zich meer in te spannen voor hun rechten en wil dat mensenrechten centraal staan in hulp die Nederland aan Curaçao biedt.

Meer dan 7 miljoen Venezolanen zijn de mensenrechten crisis in hun land ontvlucht, waardoor het één van de grootste vluchtelingencrises ter wereld is. Curaçao, een autonoom land binnen het Koninkrijk der Nederlanden, staat voor een enorme opgave. Het is één van de landen die de meeste Venezolanen opvangen per 1.000 inwoners. Op het eiland wonen naar schatting 17.000 Venezolanen zonder verblijfspapieren. Venezolanen die aankomen op Curaçao worden nu automatisch opgesloten onder onmenselijke omstandigheden. Zelfs kinderen worden vastgehouden. Ook wordt hen het recht ontzegd om bescherming te zoeken.

Eerder publiceerde Amnesty International het rapport ’Nog steeds niet veilig; Venezolanen krijgen geen bescherming op Curaçao’. Sindsdien heeft de organisatie vier mannen en een vrouw wiens verhalen in dit rapport waren opgenomen, gevolgd. Hun situatie is het afgelopen jaar niet verbeterd en soms zelfs verslechterd. Bijvoorbeeld in het geval van Yusmary, die in 2022 vijf maanden in vreemdelingendetentie zat, of José, die nadat hij in 2020 en 2021 bijna een jaar vast had gezeten, nog steeds niets had gehoord over zijn asielverzoek.

Nederland hervat steun ondanks weinig verbetering

De Nederlandse regering heeft onlangs toch de bevroren steunmiddelen voor de vreemdelingenbewaring naar Curaçao overgemaakt. Volgens staatssecretaris Van Huffelen zijn er voldoende stappen genomen die bijdragen aan “het uiteindelijke doel om een menswaardige behandeling van en omstandigheden voor vreemdelingen in lijn met de internationale standaarden vorm te geven”.

Hoewel Amnesty International de Nederlandse regering aanmoedigt om de Curaçaose autoriteiten te steunen in het behalen van dit doel, vindt de mensenrechtenorganisatie dat er onvoldoende verbeteringen zijn in de vreemdelingenbewaring. Zo zijn er nog steeds geen open opvangcentra voor mensen die bescherming zoeken. Hoewel er nieuwe “vreemdelingenbarakken” zijn in de SDKK-gevangenis, worden mensen, onder wie kinderen, nog steeds standaard opgesloten zonder rechterlijke toetsing. De onmenselijke omstandigheden in de vreemdelingenbarakken, zoals opsluiting in een cel gedurende het grootste deel van de dag en het gebrek aan recreatie, blijven mensen afschrikken om de beschermingsprocedure te starten of te doorlopen.

‘We zien de kleine stappen die de Curaçaose autoriteiten hebben genomen ter verbetering van de vreemdelingendetentie. Maar onze zorgen blijven dat mensen standaard worden opgesloten zonder garantie op toegang tot juridische hulp’, volgens Yara Boff Tonella, projectleider vluchtelingen en migranten Aruba en Curaçao bij Amnesty International.

Beschermingsprocedure biedt geen bescherming

Daarnaast laat de beschermingsprocedure nog veel te wensen over. Het is nog steeds moeilijk voor gevluchte mensen, en vooral voor mensen in vreemdelingenbewaring, om informatie en juridische bijstand te krijgen.
Hoewel de beoordelingsgesprekken over bescherming zijn verbeterd, blijft de beschermingsprocedure eerder een middel om beschermingsverzoeken af te wijzen dan om mensen een eerlijke kans op bescherming te geven. Sinds de invoering van de beschermingsprocedure in 2019 heeft geen enkele persoon bescherming gekregen.

‘Met de huidige beschermingsprocedure is er een groot risico dat Curaçao mensen terugstuurt naar het gevaar in Venezuela. De Curaçaose regering moet zich veel harder inspannen om echt bescherming te bieden aan de mensen die het nodig hebben’, aldus Yara Boff Tonella.

Oproep Amnesty International

Amnesty International roept de Curaçaose autoriteiten op een beschermingsprocedure in te stellen die voldoet aan internationale normen. Ze moeten stoppen met het opsluiten van kinderen, en humane opvang in plaats van standaard detentie bieden aan mensen die bescherming zoeken.

Amnesty International vindt het positief dat Nederland Curaçao daarbij helpt. Maar in deze steun moet Nederland risico’s voor de mensenrechten beoordelen en bindende mensenrechten waarborgen.