Getuigen verklaren over omkoping Shell in rechtszaak van Nigeriaanse weduwen

Op 8 en 9 oktober 2019 worden in de rechtbank in Den Haag getuigen gehoord als onderdeel van de rechtszaak van vier Nigeriaanse weduwen tegen Shell. De weduwen, onder wie Esther Kiobel, beschuldigen het oliebedrijf ervan medeplichtig te zijn aan de onrechtmatige arrestatie, opsluiting en executie van hun echtgenoten in 1995. In de Haagse rechtbank zullen de getuigen worden gehoord die zeggen dat ze destijds mede door Shell werden omgekocht om te getuigen tegen de ‘Ogoni Nine’, de negen mannen die na een showproces werden geëxecuteerd.

Deze zitting is de eerste keer dat getuigen in een rechtbank worden gehoord over hoe Shell hen mogelijk omkocht om valse verklaringen af te leggen tegen de Ogoni Nine.
Met deze rechtszaak wordt Shell ter verantwoording geroepen voor de rol die het bedrijf speelde in mensenrechtenschendingen in de Niger-delta in de jaren negentig.

Lange strijd voor gerechtigheid

Esther Kiobel en de andere drie vrouwen, Victoria Bera, Blessing Eawo en Charity Levula klagen Shell aan wegens medeplichtigheid aan de onrechtmatige arrestatie, opsluiting en executie van hun echtgenoten. Hun mannen werden samen met Ken Saro Wiwa en vier anderen in 1995 opgepakt en ten onrechte beschuldigd van de moord op vier Ogoni-leiders. Na een oneerlijk proces werden zij schuldig bevonden en opgehangen.

Al meer dan 20 jaar strijdt Esther Kiobel voor gerechtigheid voor de moord op haar man Barinem Kiobel:

• Esther Kiobel spande in 2002 voor het eerst een zaak tegen Shell aan in de Verenigde Staten, waar ze asiel had gekregen. Het Amerikaanse Hooggerechtshof oordeelde in 2013 dat geen enkele Amerikaanse rechtbank bevoegd was om de zaak te behandelen.
• In 2017 klaagden Esther Kiobel en drie andere weduwen Shell in Den Haag aan. De aanklacht: medeplichtigheid aan de executie van hun echtgenoten.
• Op 12 februari 2019 vond de eerste zitting plaats in de rechtszaak die ze in Nederland aanspanden.
• De rechtbank in Den Haag velde op 1 mei 2019 een tussenvonnis en oordeelde dat ze bevoegd was, de zaak niet verjaard was en dat Shell bepaalde vertrouwelijke interne stukken moest overhandigen aan de advocaten van de eiseressen. Ook kregen de advocaten van de weduwen de kans om specifieke getuigen op te roepen om aan te tonen dat Shell mensen had omgekocht om valse verklaringen af te leggen over de Ogoni Nine.

Verzet tegen olievervuiling

Barinem Kiobel was in de jaren negentig een hooggeplaatste ambtenaar binnen de Nigeriaanse overheid, toen er in zijn thuisregio Ogoniland in de Nigerdelta een protestbeweging (MOSOP) ontstond. MOSOP streed onder leiding van Ken Saro Wiwa tegen de vervuiling als gevolg van Shells oliewinning in hun woongebied. De Nigeriaanse autoriteiten sloegen de protesten met bruut geweld neer, waarbij honderden doden vielen. Barinem Kiobel weigerde mee te werken aan de onderdrukking van zijn volk en werd samen met de andere acht mannen van de Ogoni Nine in 1995 opgepakt.