Geroep?

U las het opiniestuk van hoogleraar mensenrechten Tom Zwart in de NRC. Een paar claims uit het betoog van de heer Zwart waar het een en ander op aan te merken is…

Door: Nicole Sprokel, Senior Medewerker Politieke Zaken, Amnesty Nederland.

‘Het aantal doodstrafdelicten neemt af’

Het aantal delicten waar de doodstraf voor kan worden opgelegd is afgenomen. Dat wil niet zeggen dat er ook minder mensen worden geëxecuteerd. Cijfers over de doodstraf zijn een staatsgeheim in China. Op basis van wel openbare gegevens, waaronder berichten in de media, werden in 2014 duizenden mensen ter dood veroordeeld, en kan de conclusie worden getrokken dat China meer mensen executeert dan alle andere landen bij elkaar opgeteld.

De doodstraf kan nog steeds worden opgelegd voor 46 misdrijven, waaronder veel niet-gewelddadige (economische) en niet dodelijke misdrijven.
> Lees ons doodstrafrapport 2014

‘Heropvoedingskampen zijn afgeschaft’‘

Klopt. De kampen zelf zijn gesloten, maar dat betekent niet dat het probleem is opgelost. Nu worden soms andere locaties gebruikt, zoals psychiatrische klinieken om critici zonder proces op te sluiten.

Het systeem van willekeurige detentie zonder tussenkomst van een rechter bestaat nog steeds.
> Zie ons rapport ‘Changing the soup but not the medicine‘ uit 2013.

‘Rechtsbescherming is beter’

De nadruk ligt in China op economische rechten, niet op burger- en politieke rechten. Er is geen onafhankelijke rechtsmacht. Er is enige verbetering geboekt, maar tegelijk zijn er stappen teruggezet. Zo is er nu wetgeving die het mogelijk maakt om mensen een half jaar zonder tussenkomst van een rechter op te sluiten op een onbekende locatie.

De praktijk wijst uit dat mensen die zich inzetten voor het verbeteren van de rechtsstaat met harde hand worden onderdrukt. Op 9 juli opende de Chinese autoriteiten een klopjacht op mensenrechtenadvocaten. Sindsdien werden meer dan 245 advocaten het doelwit van politie-acties. Nog dertig van hen zitten vast of zijn vermist (laatste update 4 september). Burgers die hun recht willen halen kunnen zonder advocaat geen kant op.

‘Volgens de World Value Survey vindt zo’n 24 procent van de Chinezen dat de mensenrechten in hun land zeer goed worden beschermd en nog eens 40 procent vindt die bescherming behoorlijk’

De vraag bij dit soort onderzoek is of mensen vrijuit konden reageren, en of zij beschikking hebben over alle informatie. Gezien de abominabele staat van de vrijheid van meningsuiting (zie de ernstige internetcensuur en het feit dat er in China geen persvrijheid is) kunnen daar vraagtekens bij geplaatst worden.

En…

• Een land aanspreken op de mensenrechtensituatie is geen kwestie van morele superioriteit, maar maakt deel uit van ons buitenlandbeleid. Het is de uitkomst van decennia oude afspraken die hierover binnen de VN zijn gemaakt en een praktijk waarvan China zelf deel uitmaakt.

• De heer Zwart roept Amnesty op om te investeren in het Chinese recht. Door op te komen voor activisten doen we dat. We zouden graag meer doen maar mogen China niet in. Wellicht kan de heer Zwart een goed woordje voor ons doen.

Meer lezen over China? Kijk op onze site amnesty.nl/china