Gerechtshof verbiedt etnisch profileren
Vanochtend heeft het gerechtshof een baanbrekende uitspraak gedaan in de zaak van twee burgers, Amnesty International, Controle Alt Delete, RADAR en NJCM-PILP tegen de staat over etnisch profileren door de Koninklijke Marechaussee (KMar).
Het gerechtshof oordeelt dat de huidige werkwijze van de KMar een vorm van rassendiscriminatie is en heeft deze werkwijze verboden. Het hof heeft bepaald dat de Koninklijke Marechaussee haar werkwijze per direct moet aanpassen, ongeacht of de Staat in cassatieberoep gaat tegen deze uitspraak.
De rechtszaak draaide om de vraag of de KMar bij grenscontroles mensen mede vanwege hun etniciteit mag selecteren voor een controle. Volgens de coalitie, die de Koninklijke Marechaussee heeft gedagvaard, leidt dit gebruik van etniciteit in selectiebeslissingen en risicoprofielen tot discriminatie.
Bijzonder ernstige vorm van discriminatie
Het gerechtshof is van oordeel dat de KMar in haar dagelijkse werkwijze bij grenscontroles onderscheid maakt op grond van ras en concludeert dat dit een bijzondere ernstige vorm van discriminatie is. Het hof erkende dat etnisch profileren ertoe leidt dat mensen zich niet geaccepteerd voelen en tweederangsburger voelen.
Mpanzu Bamenga, een van de burgers:
‘Ik voel me gesterkt in mijn overtuiging dat racisme geen plek heeft in onze samenleving. Dit is een grote overwinning niet alleen voor mezelf en mensen van kleur maar voor iedereen die zich jarenlang heeft ingezet tegen racisme, etnisch profileren en voor gelijke behandeling.’
Stigmatisering en negatieve uitstraling
Het hof oordeelde dat de werkwijze van de KMar leidt tot stigmatisering en gevoelens van pijn en frustratie bij de mensen die telkens geselecteerd worden door de KMar, zoals de twee burgers die mede deze rechtszaak voerden. Het hof wijst ook op de negatieve uitstraling voor de samenleving als geheel.
Dionne Abdoelhafiezkhan, Controle Alt Delete:
‘Het hof maakt ook duidelijk dat iemands uiterlijk en kleur niets zegt over iemands nationaliteit. Dat is een belangrijke correctie van de eerdere uitspraak van de rechtbank die veel mensen van kleur schokte en een gevoel gaf alsof wij tweederangsburger zijn.’
Hoe verder?
Dit is een historische uitspraak. Het is een belangrijke stap in het uitbannen van etnisch profileren door de KMar, politie en andere wetshandhavers en van het tegengaan van discriminatie door andere overheden.
‘De coalitie die deze rechtszaak aangespannen heeft, strijdt al jaren tegen etnisch profileren. Dit laat zien wat we samen kunnen bereiken en motiveert ons om met vereende kracht door te gaan voor een effectieve uitbanning van discriminatie door de overheid’, zegt Dagmar Oudshoorn, directeur van Amnesty International Nederland
Eerdere reactie Koninklijke Marechaussee
In reactie op de uitspraak van de rechtbank in 2021 zei de Koninklijke Marechaussee dat ze hun werkwijze al hadden aangepast. In de uitspraak van vandaag merkt het gerechtshof hierover op dat uit het standpunt van de Staat in hoger beroep hiervan niets is gebleken.
