Gepensioneerde leraar uit Saudi-Arabië ter dood veroordeeld

Hij heeft slechts tien volgers op zijn twee anonieme Twitter-accounts. Toch arresteerden de Saudische autoriteiten Mohammad bin Nasser al-Ghamdi nadat hij uitingen plaatste op social media. De 54-jarige gepensioneerde leraar kreeg 9 juli de doodstraf opgelegd.

De broer van Al-Ghamdi vertelde Amnesty International dat Mohammad op 11 juni 2022 werd gearresteerd door troepen van de staatsveiligheid terwijl hij met zijn vrouw en kinderen voor hun huis in de stad Mekka zat. Mohammad zat vier maanden in eenzame opsluiting in de Dhahban-gevangenis in de buurt van Jeddah. Hij mocht geen contact opnemen met zijn familie of een advocaat raadplegen. Zijn familie hoorde pas van hem toen hij werd overgebracht naar de al-Ha’ir-gevangenis in Riyad, ongeveer vier maanden nadat hij was gearresteerd.

Imagoherstel Saudi-Arabië is schijn

‘De Saudische autoriteiten hebben miljarden dollars uitgegeven om hun imago te herstellen, maar geen enkele hoeveelheid geld kan goedpraten hoe onderdrukkend het land is geworden’, zegt Philip Luther van Amnesty International. ‘Het doodvonnis tegen Mohammad bin Nasser al-Ghamdi is belachelijk. Hij heeft in totaal slechts tien volgers op anonieme Twitter-accounts en wordt alleen beschuldigd van het uiten van zijn mening op sociale media. Het is een duidelijk voorbeeld van het harde optreden van het koninkrijk tegen iedereen met een afwijkende mening’.

‘Het is onmogelijk te geloven dat de Saudische autoriteiten oprecht geïnteresseerd zijn in hervormingen als ze doorgaan met het ter dood brengen van mensen. Wat ze doen is in strijd met het internationaal recht, onder meer omdat ze minderjarige delinquenten en mensen die zich tegen de regering verzetten en na schijnprocessen zijn veroordeeld, executeren.’

Vermeende overtredingen

Al-Ghamdi werd veroordeeld op grond van de artikelen 30, 34, 43 en 44 van de Saudische antiterrorismewet. Zijn vermeende overtredingen luiden onder meer het ‘opzeggen van trouw aan de bewakers van de staat’; ‘het ondersteunen van een terroristische ideologie en een terroristische entiteit (de Moslimbroederschap)’; ‘het gebruiken van zijn accounts op Twitter en YouTube om personen te volgen en te promoten die de openbare orde proberen te destabiliseren’; en ‘sympathiseren met personen die zijn vastgehouden op grond van aan terrorisme gerelateerde aanklachten.’

De door Amnesty International beoordeelde aanklacht meldde verschillende tweets op basis waarvan al-Ghamdi werd veroordeeld. Het gaat onder andere om berichten waarin hij kritiek uitte op de Saudische koning en kroonprins en op het buitenlandbeleid van Saudi-Arabië. Ook werden tweets genoemd waarin hij opriep tot de vrijlating van gedetineerde religieuze geestelijken en protesteerde tegen hogere prijzen. Hij wordt niet beschuldigd van een geweldsmisdrijf.

Wraakactie voor activiteiten broer

De broer van al-Ghamdi, dr. Saeed bin Nasser al-Ghamdi, is een islamitische geleerde en overheidscriticus die in zelfopgelegde ballingschap in Groot-Brittannië leeft. Hij beschouwt het doodvonnis van zijn broer als een wraakactie voor zijn activisme. ‘De Saudische autoriteiten hebben mij verschillende keren gevraagd om terug te keren naar Saudi-Arabië, maar ik weigerde dat te doen. Het is zeer waarschijnlijk dat dit doodvonnis tegen mijn broer een vergelding is voor mijn activiteiten. Anders zou er niet zo’n zware straf op zijn aanklacht staan’, zei dr. Saeed al-Ghamdi tegen Amnesty.

Hij zei ook dat ondervragers tijdens het verhoor Mohammad bin Nasser al-Ghamdi vroegen naar zijn politieke opvattingen en ideeën over andere gedetineerde Saudische staatsburgers, waaronder de religieuze geestelijken Salman al-Awda en Awad al-Qarni. Zij werden in 2017 vastgehouden en kregen de doodstraf opgelegd vanwege hun politieke opvattingen.

Saudi-Arabië moet de doodstraf in alle gevallen en zonder uitzondering afschaffen, ongeacht de aard van het misdrijf, de kenmerken van de dader of de methode die de staat gebruikt om de gevangene te vermoorden. ‘De doodstraf is een schending van het recht op leven en de ultieme wrede, onmenselijke en vernederende straf. En in het geval van Mohammad bin Nasser al-Ghamdi lijkt het vonnis een wraakzuchtige straf te zijn. Die is niet alleen bedoeld om hem aan te vallen, maar ook als vergelding voor de daden van ten minste één ander familielid dat politiek uitgesprokener is geweest’, aldus Luther.

Achtergrond

De afgelopen 2 jaar heeft Amnesty International een escalerend optreden in Saudi-Arabië gedocumenteerd tegen individuen die sociale media en internet gebruiken om hun mening te uiten. Alleen al in 2022 documenteerde Amnesty International 15 gevallen van mensen die veroordeeld waren tot gevangenisstraffen van tussen de 10 en 45 jaar simpelweg vanwege vreedzame online-activiteiten. Hierbij zat de vermoedelijk langste gevangenisstraf die ooit aan een Saudische vrouw is opgelegd wegens een vreedzame online-uiting.

De Gespecialiseerde Criminele Rechtbank (SCC) heeft vage bepalingen in het kader van de anti-cybercriminaliteits- en terrorismebestrijdingswetten gebruikt, die vreedzame meningsuiting en online-activiteiten gelijkstellen aan ‘terrorisme’ om deze personen te kunnen vervolgen.

Saudi-Arabië is een van de grootste beulen ter wereld. In 2022 executeerde het koninkrijk 196 mensen, het hoogste jaarlijkse aantal executies dat Amnesty International de afgelopen 30 jaar in het land heeft geregistreerd. Dit aantal is drie keer hoger dan het aantal executies dat in 2021 werd uitgevoerd en minstens zeven keer hoger dan in 2020.

Amnesty International is in alle gevallen en zonder uitzondering tegen de doodstraf, ongeacht de aard of omstandigheden van het misdrijf; schuld, onschuld of andere kenmerken van het individu; of de methode die de staat gebruikt om de executie uit te voeren.