Geef Mikalai Statkevich wat lucht!
Het was koud op de avond van 19 december 2010. Toch stond het centrale plein van Minsk vol. Die dag waren er presidentsverkiezingen in Wit-Rusland. Voor de vijfde keer won Aliaksandr Loekasjenka, de zittende president. De presidentskandidaten van de oppositie verzamelden zich in de kou op het plein, samen met duizenden ontevreden kiezers, die vonden dat de oppositie geen eerlijke kans had gekregen. Die avond regende het arrestaties. Honderden mensen werden opgepakt, onder hen de presidentskandidaten van de oppositie die het hadden aangedurfd Loekasjenka uit te dagen.
Door: Christie Miedema, Landenmedewerker Wit-Rusland en Oekraïne, Amnesty International Nederland
Op dit moment zit één arrestant van die koude decembermaand nog vast: de voormalige presidentskandidaat Mikalai Statkevich. Hij werd in 2011 veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf. Dat betekent dat hij ook de volgende presidentsverkiezingen, in oktober dit jaar, vanuit de cel moet volgen. Een poging van de Wit-Russische oppositie om op deze absurditeit de aandacht te vestigen door hem opnieuw als kandidaat aan te melden, is mislukt.
In de gevangenis telt hij de dagen dat hij gevangen zit, zo vertelde hij zijn vrouw. Dat zijn er inmiddels al meer dan 1.500. Ook in de gevangenis wordt hij niet met rust gelaten. Net als veel andere politieke gevangen in Wit-Rusland wordt hij ervan beschuldigd de gevangenisregels te overtreden. Zo kreeg hij een waarschuwing omdat hij een verkeerde broek zou dragen. Vanwege al zijn ‘overtredingen’ werd hij al twee keer veroordeeld tot extra beveiligde opsluiting. Statkevich heeft toestemming voor slechts twee korte bezoeken per jaar en één telefoontje per maand. Soms worden de brieven die hij aan zijn familie schrijft zelfs in beslag genomen.
‘Ik wil mijn waardigheid als mens behouden’
Statkevich laat zelf echter de autoriteiten ook niet met rust. Volgens zijn vrouw Marina heeft hij verschillende verbeteringen in het gevangenisregime voor elkaar gekregen, waar zijn medegevangenen van profiteren. Hij blijft bovendien bij zijn standpunt dat hij geen reden ziet om de president om genade te vragen: iets waardoor hij mogelijk eerder vrij zou kunnen komen. ‘Ik hoef geen held te zijn, maar ik wil mijn waardigheid als mens behouden’, schreef hij vanuit de gevangenis.
De gevangenschap van haar man heeft ook het leven van Marina enorm beïnvloed. Na zijn arrestatie verloor zij haar baan en de kans om weer nieuw werk te vinden. Ze wijdt nu haar leven aan het onder de aandacht brengen van de zaak van haar man en andere politieke gevangenen, onder meer via een oproep aan de leiders van de EU.
Marina vertelt dat het voor haar man Mikalai ontzettend belangrijk is te weten dat hij niet vergeten is. In de gevangenis wordt zijn post soms achtergehouden, maar de kaarten die hij ontvangt, betekenen ontzettend veel voor hem. Ook herinneren de stapels post zijn gevangenbewaarders eraan dat hij geen gewone gevangene is. Hoe veel steun een simpele groet van buiten kan bieden, vertelde Andrei Sannikov tijdens een bezoek aan Nederland in 2014. Sannikov, die eveneens als presidentskandidaat in Wit-Rusland gevangen gezeten had riep ertoe op de nog gevangen zittende kandidaten niet te vergeten.. De vele kaarten, onder andere uit Nederland, gaven hem de moed om vol te houden.
Geef Statkevich lucht
Op 12 augustus viert Mikalai Statkevich voor de vijfde keer zijn verjaardag in de gevangenis. Hij wordt 59 jaar. In zijn brieven en in de gesprekken met zijn vrouw herhaalt hij steeds hoe belangrijk de zon en de buitenlucht voor hem zijn. In de gevangenis krijgt hij die nauwelijks te zien. Geef hem daarom een beetje van jouw buitenlucht:
maak een foto van de wolken, zon, lucht en deel die met de hashtag #Sky4Statkevich op Instagram, Facebook of Twitter, of stuur hem op naar foto@amnesty.nl.
Daarnaast kun je Mikalai een persoonlijke boodschap via een Groetenkaartje sturen: je typt online gratis de boodschap in een door jouw gekozen kaart en Amnesty print en verstuurt de kaart.
