G20-leiders, trap niet in de Saudische propaganda

G20-leiders die dit weekend deelnemen aan de online G20-top moeten gastheer Saudi-Arabië aanspreken op zijn schaamteloze hypocrisie ten aanzien van vrouwenrechten. Het land zette de empowerment van vrouwen hoog op de agenda van de G20. Maar intussen kwijnen de activisten die streden voor vrouwenrechten weg in de gevangenis of wachten zij op hun rechtszaak.

Amnesty International roept de G20-leiders op om bij de Saudische autoriteiten aan te dringen op de onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van Loujain al-Hathloul, Nassima al-Sada, Samar Badawi, Nouf Abdulaziz en Maya’a al-Zahrani. Zij werden in 2018 gearresteerd voor hun inzet voor de mensenrechten.

In Nederland voert Amnesty International momenteel actie voor de vrijlating van Nassima al-Sada. Amnesty roept mensen op een bericht achter te laten bij de Saudische ambassade in Den Haag. Donderdag 19 november brachten we een bezoek aan de ambassade om extra aandacht te vragen voor onze actie en om 57.392 handtekeningen aan te bieden onder een petitie voor de vrijlating van Al-Hathloul.

G20-top is kans voor Saudi-Arabië

‘Voor de Saudische autoriteiten is de G20-top van groot belang. Het is voor hen een moment om wereldwijd reclame te maken voor hun hervormingsplannen en daarmee duidelijk te maken dat het land klaar is om zaken mee te doen. Intussen zitten de echte Saudische hervormers achter tralies’, zegt Lynn Maalouf van Amnesty International.

‘G20-leiders moeten niet meegaan in het mooie verhaal van de Saudische regering. Zij moeten deze top gebruiken om op te komen voor de moedige activisten die hun échte toewijding aan de empowerment van vrouwen met hun vrijheid moeten bekopen.’

Saudische pr-machine

De laatste jaren proberen de Saudische autoriteiten hun imago op te vijzelen met dure pr-campagnes. De kroonprins Mohammed bin Salman wordt daarin gepresenteerd als hervormer. Zo was er veel aandacht voor het feit dat het land in juni 2018 het verbod op autorijden voor vrouwen afschafte. Dit werd gebracht als bewijs voor vooruitgang in het land. In de weken daarvoor waren de belangrijkste voorvechters van opheffing van het rijverbod echter gearresteerd en in de gevangenis gezet.

Sinds Saudi-Arabië in december 2019 voorzitter werd van de G20 volgde er weer een reeks pr-stunts. De autoriteiten kwamen met nieuwe initiatieven om de arbeidskansen voor vrouwen te verbeteren. In hun agenda voor het voorzitterschap claimden ze een ‘grote toewijding’ aan de empowerment van vrouwen en meisjes. En op 10 november zei de Saudische ambassadeur in Groot-Brittannië dat de autoriteiten overwogen in aanloop naar de top gratie te verlenen aan de activisten.

De echte hervormers van Saudi-Arabië

Vijf vrouwen die opkwamen voor vrouwenrechten zitten sinds 2018 in de gevangenis. Een aantal van hen is gemarteld, mishandeld of opgesloten in een isoleercel.

Loujain al-Hathloul is een van de bekendste Saudiërs die opkwam voor het recht om te mogen autorijden. Zij streed ook voor afschaffing van het systeem waarbij vrouwen voor veel beslissingen afhankelijk zijn van hun mannelijke voogd. In 2014 zat zij al eens 73 dagen in de gevangenis. In mei 2018 werden zij en andere vrouwenrechtenactivisten opnieuw opgepakt. Al-Hathloul zit nog steeds vast en mag slechts sporadisch contact hebben met haar familie.

Nassima al-Sada en Samar Badawi werden gearresteerd in augustus 2018. Badawi is een activist die zich luidkeels verzette tegen het autorijdverbod. Ook zette zij zich in voor de vrijlating van haar ex-man, de mensenrechtenadvocaat Waleed Abu al-Khair, en haar broer, de blogger Raif Badawi. Nassima al-Sada voerde vele jaren actie voor burger- en politieke rechten, vrouwenrechten en de rechten van de sjiitische minderheid.

Nouf Abdulaziz is een blogger en journalist die schreef over verschillende mensenrechtenonderwerpen voordat zij in juni 2018 werd gearresteerd. Kort na haar arrestatie publiceerde haar mede-activist Mayaa al-Zahrani een blog waarin zij opriep tot haar vrijlating. Een paar dagen later werd ook Al-Zahrani gearresteerd.

Het ontbrekende hoofdstuk van de visie van de kroonprins

In 2017 bracht Saudi-Arabië Vision 2030 uit: een plan om de economie te diversifiëren en meer kansen te creëren voor vrouwen en jongeren. Maar mensenrechten ontbraken in deze visie. Daarom publiceerde een groep Saudische activisten voorafgaand aan de G20-top hun People’s Vision for Reform. Daarin noemen zij dertien mensenrechtenonderwerpen waarop de autoriteiten volgens hen actie moeten ondernemen. Een van de initiatiefnemers, Abdullah Alaoudh, noemt het document ‘het hoofdstuk dat volgens ons in Vision 2030 ontbreekt.’

De People’s Vision roept onder meer op tot het vrijlaten van alle gewetensgevangenen, het respecteren van vrouwenrechten en de rechten van migranten, afschaffing van de doodstraf en beëindiging van schendingen van het internationaal recht in Jemen.