FIFA moet WK-prijzengeld uittrekken voor compensatie uitgebuite arbeidsmigranten in Qatar

De FIFA zou ten minste 440 miljoen dollar moeten uittrekken voor een compensatieprogramma voor de honderdduizenden arbeidsmigranten die zijn uitgebuit tijdens de voorbereidingen voor het Wereldkampioenschap voetbal. Hiertoe roept Amnesty International de voetbalfederatie op in een nieuw rapport, Predictable and Preventable – Why FIFA and Qatar should Remedy the 2022 World Cup Abuses. Amnesty International roept voetbalbonden, waaronder de KNVB, op om zich publiekelijk achter de oproep tot dit compensatieprogramma te scharen.

In een open brief bij het rapport drongen Amnesty, een coalitie van mensenrechtenorganisaties, de vakbonden en groepen voetbalfans er bij FIFA-voorzitter Gianni Infantino op aan om samen met Qatar een alomvattend herstelprogramma op te zetten. Naast het verstrekken van compensatie voor alle misbruik die verband houdt met het toernooi in Qatar, moeten ze ervoor zorgen dat het misbruik zich niet herhaalt, zowel in Qatar als in landen waar toekomstige toernooien zullen plaatsvinden.

440 miljoen dollar voor herstelprogramma

De FIFA geeft de deelnemende landen 440 miljoen dollar aan prijzengeld. Om een ​​einde te maken aan de voortdurende uitbuiting sinds 2010, toen de FIFA Qatar het WK toewees zonder enige verbetering van de bescherming van de arbeiders te eisen, roepen de organisaties de FIFA op om ten minste een gelijk bedrag vrij te maken voor een herstelprogramma.

‘Gezien de geschiedenis van mensenrechtenschendingen in het land, kende de FIFA de risico’s voor arbeiders toen de voetbalfederatie het toernooi aan Qatar toekende – of had dit moeten weten’, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International. ‘Desondanks werd er in de evaluatie van het bod van de Qatari geen enkele melding gemaakt van arbeiders of mensenrechten en werden er geen voorwaarden gesteld aan de bescherming van de arbeiders. De FIFA heeft sindsdien veel te weinig gedaan om die risico’s te voorkomen of te beperken.’

FIFA kijkt weg

Door weg te kijken van de mensenrechtenschendingen die de FIFA had kunnen voorzien, en door deze geen halt toe te roepen, heeft de FIFA onbetwistbaar bijgedragen aan de wijdverbreide uitbuiting van arbeidsmigranten die betrokken zijn bij WK-gerelateerde projecten, en niet alleen bij de bouw van stadions en hotels.

Mogelijk meer geld nodig voor herstel en compensatie

Amnesty schat dat een bedrag van 440 miljoen dollar waarschijnlijk het minimum is om een ​​reeks compensatiekosten te dekken en om initiatieven te ondersteunen om de rechten van arbeiders in de toekomst te beschermen. Het totale bedrag voor het terugbetalen van achterstallig loon, de buitensporige wervingskosten die door honderdduizenden arbeiders werden betaald, en de vergoedingen voor gewond geraakte en gestorven arbeidsmigranten kunnen uiteindelijk hoger uitvallen. Dit zal duidelijk worden na een evaluatie waarbij vakbonden, maatschappelijke organisaties, de Internationale Arbeidsorganisatie ILO en anderen betrokken zijn.

‘Hoewel het misschien te laat is om het lijden van eerder misbruik uit te wissen, kunnen en moeten de FIFA en Qatar genoegdoening bieden en verdere uitbuiting voorkomen. Het bieden van compensatie aan arbeiders die zoveel hebben gegeven om het toernooi mogelijk te maken, en maatregelen om ervoor te zorgen dat dergelijk misbruik nooit meer zal gebeuren, zou een belangrijk keerpunt kunnen zijn in de toewijding van de FIFA om de mensenrechten te respecteren’, zegt Agnès Callamard.

Onvervulde verantwoordelijkheden en verplichtingen FIFA

Zoals verwoord in de Guiding Principles on Business and Human Rights van de Verenigde Naties en het eigen beleid, heeft de FIFA de verantwoordelijkheid om mensenrechtenschendingen waaraan het bijdroeg, te verhelpen. Deze verantwoordelijkheid moet niet alleen betrekking hebben op arbeiders die faciliteiten bouwen zoals stadions en trainingslocaties, door de FIFA geaccrediteerde hotels en het uitzendcentrum, maar ook op de diensten die nodig zijn om deze faciliteiten te exploiteren. Het moet daarnaast ook betrekking hebben op de arbeiders die betrokken zijn bij het bouwen en onderhouden van het transport- en andere infrastructuur die nodig is om meer dan een miljoen voetbalfans te ontvangen.

Verplichtingen Qatar

Bovendien is ook Qatar verplicht om te zorgen voor een oplossing voor elk misbruik op zijn grondgebied, of het nu verband houdt met het WK of niet. Er is enige vooruitgang geboekt door zowel de initiatieven van het organisatiecomité, het Supreme Committee for Delivery en Legacy, als het programma voor arbeidshervormingen van Qatar. Maar desondanks hebben hun beperkte reikwijdte en de zwakke handhaving van de hervormingen ertoe geleid dat ernstige mensenrechten geschonden bleven worden en dat arbeidsmigranten nog steeds slechts beperkte toegang hebben tot rechtsmiddelen.

‘Jarenlang is het lijden van degenen die dit WK mogelijk hebben gemaakt onder het tapijt geveegd. Het wordt tijd dat de FIFA en Qatar gaan samenwerken aan een uitgebreid herstelprogramma dat de arbeiders centraal stelt. Het programma moet ervoor zorgen dat geen schade onopgemerkt blijft’, zegt Agnès Callamard.

FIFA verdient 6 miljard dollar aan WK

Volgens internationaal recht en volgens de eigen regels van de FIFA hebben zowel Qatar als de FIFA verplichtingen en verantwoordelijkheden om mensenrechtenschendingen te voorkomen en slachtoffers te compenseren. Het herstelfonds waar Amnesty en anderen om vragen, is volledig gerechtvaardigd gezien de omvang van de uitbuiting. Het vertegenwoordigt slechts een klein deel van de 6 miljard dollar die FIFA met het toernooi zal verdienen.

Amnesty International roept FIFA en Qatar op om een ​​programma op te zetten waaraan arbeiders, vakbonden, de ILO en het maatschappelijk middenveld deelnemen. Ze moeten ook leren van de ervaringen van andere herstelprogramma’s, zoals de regeling die volgde op de Rana Plaza-ramp in 2013 in Bangladesh, waarbij meer dan 1.300 arbeiders om het leven kwamen.

FIFA, voorkom nieuwe schendingen

Buiten dit toernooi om roept Amnesty de FIFA ook op om te garanderen dat mensenrechtenschendingen van arbeidsmigranten zich niet herhalen. De voetbalbond moet ervoor zorgen dat bij de toekenning van alle toekomstige toernooien en evenementen een uiterst nauwkeurige beoordeling van de risico’s voor de mensenrechten volgt. Daarnaast moeten er duidelijke actieplannen komen om mogelijke misbruik te voorkomen en te beperken. Nieuwe mensenrechtencriteria werden gebruikt in het biedingsproces voor de FIFA Wereldcup 2026, maar lijken niet te zijn toegepast bij de beslissingen om het WK 2021 voor clubs eerst aan China en vervolgens aan de Verenigde Arabische Emiraten toe te kennen.

Achtergrond

Sinds 2010 hebben honderdduizenden arbeidsmigranten te maken gehad met mensenrechtenschendingen toen ze werkten aan de bouw van de stadions, hotels, transport- en andere infrastructuur die nodig zijn om het WK 2022 te organiseren. De overgrote meerderheid van de arbeidsmigranten in Qatar moest bijvoorbeeld zeer hoge, illegale wervingskosten van meer dan 1.300 dollar betalen om in Qatar te mogen werken. Vóór 2020 werden de arbeiders beperkt in hun mogelijkheden om van baan te veranderen of het land te verlaten.

Sinds 2018 voerde Qatar een reeks belangrijke arbeidshervormingen door die tot doel hebben de rechten van arbeiders te verbeteren. Maar door een gebrekkige handhaving duurde de uitbuiting voort. Verbeteringen voor arbeiders op officiële FIFA-locaties, zoals stadions, werden in 2014 ook geïntroduceerd via de Worker Welfare Standards van het Supreme Committee, dat het WK organiseert. Deze normen worden niet altijd gerespecteerd en hebben slechts betrekking op een minderheid van de honderdduizenden arbeiders die werken aan WK-gerelateerde projecten. Een positief initiatief dat in 2018 door het Supreme Committee werd gelanceerd, is een overeenkomst met aannemers op officiële WK-locaties om de wervingskosten van 48.000 werknemers terug te betalen, hoewel dit opnieuw een minderheid blijft van alle arbeiders die aan het WK hebben gewerkt.

Lees de open brief aan FIFA-voorzitter Gianni Infantino

Lees meer over Qatar, het WK voetbal 2022 en de schending van de rechten van arbeidsmigranten.