EU: voorstel terugkeerplannen migranten nieuw dieptepunt

Op 11 maart heeft de Europese Commissie een voorstel voor aanpassing van de zogenaamde “Return Directive” uit 2008 ingediend dat het mogelijk maakt om migranten naar ‘terugkeercentra’ in derde landen te sturen. Amnesty International spreekt van een nieuw dieptepunt. 

“De Europese Commissie is gezwicht voor de onwerkbare, dure en onmenselijke eisen van een paar  anti-mensenrechten en anti-migratieregeringen,” zegt Eve Geddie van Amnesty International. “De Commissie heeft zelf het concept van ‘terugkeercentra’ in 2018 verworpen. Zij is zich er terdege van bewust dat deze voorstellen tot mensenrechtenschendingen  leiden, miljoenen euro’s  verspillen en bondgenoten van zich  vervreemden – op een moment dat de EU juist vrienden nodig heeft.” 

“Het voorstel legt de basis voor staten om mensen naar landen te sturen waarmee ze geen band connectie hebben, om daar weg te kwijnen in detentiecentra, met weinig geloofwaardige garanties dat hun rechten  worden gerespecteerd. Een nieuw dieptepunt voor Europa,” aldus Eve Geddie. 

Risico op ernstige mensenrechtenschending

Amnesty International en meer dan 100 mensenrechtenorganisaties in heel Europa waarschuwen al lang dat deze voorstellen een alarmerende afwijking van het internationaal recht zijn, ernstige diplomatieke, juridische en financiële gevolgen voor Europa zouden hebben en waarschijnlijk  leiden tot ernstige mensenrechtenschendingen, zoals refoulement en willekeurige detentie.  

“Of het nu gaat om het Australische offshore-detentieplan, de overeenkomst van Italië met Albanië of het mislukte Rwanda-plan van het Verenigd Koninkrijk, we hebben dit beleid al eerder gezien. Het resulteert consequent in slepende rechtszaken, kostbare centra die leeg staan, levensbedreigende situaties, en systematische willekeurige opsluiting en andere ernstige schendingen van  rechten. Dergelijke voorstellen zijn niet alleen wreed, maar in de werkelijkheid ook catastrofaal.”  

Verdere zorgelijke plannen

Naast de terugkeercentra zijn ook andere aspecten van de voorstellen zeer verontrustend, bestraffend en disproportioneel. Zoals  het uitbreiden en verlengen van de detentie van mensen die een terugkeerbesluit hebben gekregen dat gebaseerd is op vage en bestraffende gronden; nieuwe sancties voor het onvoldoende ‘meewerken’ aan terugkeerprocedures, en een toenemend gebruik van inreisverboden. 

Asiel- en migratiepact

Na de goedkeuring van het asiel- en migratiepact vorig jaar, zullen de asielverzoeken van veel meer mensen worden afgewezen in versnelde procedures in de hele EU. In plaats van zich te richten op het verbeteren van de asielprocedures in eigen land, prioriteit te geven aan waardige vrijwillige terugkeer en te zorgen voor steun voor integratie en toegang tot een breed scala aan verblijfsvergunningen, betekent dit voorstel een verdere uitholling van hun rechten.  

Geen respect voor internationaal recht

“De aankondigingen van vandaag laten  de zorgwekkende richting zien die de nieuwe Europese Commissie wil inslaan op het gebied van migratie en asiel, en tonen een alarmerend gebrek aan respect voor het internationaal recht en empirisch onderbouwd beleid.” 

“Het gebrek aan inzet van de EU voor internationale solidariteit en het delen van verantwoordelijkheid zal niet onopgemerkt blijven in landen buiten Europa, en dreigt het wereldwijde systeem voor de bescherming van vluchtelingen te ondermijnen. Europa zou in deze tijd juist partnerschappen moeten opbouwen in plaats van bruggen te verbranden. Deze op straf, detentie en handhaving gebaseerde aanpak leidtalleen maar  tot hogere kosten voor de nationale begrotingen en, wat nog belangrijker is, tot meer lijden voor de mensen wier rechten worden beperkt en geschonden,” aldus Eve Geddie.