EU moet asielrecht en bescherming vluchtelingen niet ‘uitbesteden’ aan andere landen

‘Houd het asielrecht en de rechtsstaat overeind.’ Zo luidt de oproep van meer dan 80 mensenrechten- en humanitaire organisaties aan de Europese Unie aan de vooravond van de eerste plenaire vergadering van het nieuw gekozen Europees Parlement.

De organisaties, waaronder Amnesty International, de Deense Vluchtelingenraad, Human Rights Watch en Oxfam, maken zich zorgen over recente pogingen van verschillende EU-landen om hun internationale wettelijke verantwoordelijkheden te ontlopen of  ‘uit te besteden’. Meer specifiek: het verplaatsen van asielprocedures en bescherming van vluchtelingen naar landen buiten de EU. Deze controversiële voorstellen tasten de kernprincipes van internationale bescherming aan. Mensen die op het grondgebied van een land zijn, hebben het recht om asiel aan te vragen in dat land en die asielaanvraag moet op een eerlijke manier worden onderzocht.

Migratiedeals

‘Pogingen van staten om hun asielprocedures uit te besteden aan andere landen zijn niet nieuw,’ zegt Olivia Sundberg Diez van Amnesty International. ‘Maar die pogingen zijn al lang bekritiseerd, veroordeeld en verworpen, om goede redenen. Net nu de UK – terecht – een streep heeft gehaald door de deal met Rwanda, moeten de EU en haar lidstaten waakzaam zijn, ophouden met valse beloften doen en geen tijd en geld verspillen aan dure, onmenselijke en onwerkbare voorstellen. Aan het begin van deze parlementsperiode moet de EU zich blijven inzetten voor de wereldwijde bescherming voor vluchtelingen.’

Mensenrechtenschendingen

Overal waar met dit soort deals is geëxperimenteerd werden er rechten geschonden. Talloze mensen werden willekeurig en voor lange tijd vastgezet en zij belandden in een ondraaglijk juridisch niemandsland. Bovendien kostte het de belastingbetaler onnodig handenvol geld. In een tijd waarin 75 procent van de vluchtelingen wereldwijd wordt opgevangen door landen met een laag of gemiddeld inkomen, geven deze voorstellen een gevaarlijk signaal af over het gebrek aan betrokkenheid van de EU-landen bij de rechtsstaat, internationale verdragen en het wereldwijde systeem voor de bescherming van vluchtelingen.

Oproep van 80 ngo’s

In een publieke verklaring roepen de organisaties de EU op om af te zien van deze voorstellen, die in schril contrast staan met de bestaande EU-wetgeving en het onlangs overeengekomen EU-migratiepact. In plaats daarvan moet de EU een humaan, duurzaam en realistisch migratie- en asielbeleid ondersteunen, dat goed is voor zowel mensen die veiligheid zoeken als voor de gemeenschappen die hen opvangen.

Achtergrond

De verklaring volgt op een brief van 15 lidstaten, die de Europese Commissie opriepen om mogelijkheden te onderzoeken voor externe verwerking van asielaanvragen, onder andere door middel van wijzigingen in de EU-wetgeving. De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, schreef eind juni dat deze “innovatieve ideeën […] zeker onze aandacht zullen verdienen” in de nieuwe politieke cyclus.

EU toont weinig interesse

Deze voorstellen bouwen voort op een lange reeks maatregelen om de komst van asielzoekers naar de EU te voorkomen door overeenkomsten te sluiten met landen buiten de EU. Denk hierbij aan de deals met Tunesië, met Egypte en Libanon. Daarbij is er weinig tot geen aandacht voor de mensenrechtenreputatie van de autoriteiten in die landen. Deze partnerschappen hebben al geleid tot talloze mensenrechtenschendingen. Als het over migratie gaat, heeft de EU buiten haar grondgebied niet alleen weinig mogelijkheden om mensenrechtennormen te handhaven, de EU heeft ook laten zien dat ze weinig interesse hebben om deze te controleren.

Lees hier meer over onze Dealbreakers-campagne.