Ethiopië, geef toegang tot regio Amhara om schendingen te onderzoeken

De Ethiopische regering moet onafhankelijke onderzoekers en media onmiddellijk toegang verlenen tot de Amhara-regio. Er zijn berichten over grove mensenrechtenschendingen na voortdurende gewapende confrontaties tussen de Ethiopian National Defence Force (ENDF) en de lokale gewapende Fano-militie.

Verschillende media meldden dat bij een luchtaanval deze week talloze burgers zijn gedood. Amnesty International heeft ook berichten ontvangen over massamoorden en slachtoffers in Finote Selam, Bahir Dar en Shewa Robit. Hiervoor is nader onderzoek nodig.

‘Naar aanleiding van de beschuldigingen van aanhoudende mensenrechtenschendingen in de Amhara-regio, moet de Ethiopische regering ongehinderde toegang verlenen aan de Onafhankelijke Commissie van Mensenrechtenexperts voor Ethiopië (ICHREE) en andere onafhankelijke onderzoeksinstanties, evenals aan onafhankelijke media, om deze beschuldigingen grondig te onderzoeken’, zegt Tigere Chagutah van Amnesty International.

Noodtoestand

Op 4 augustus 2023 riep de Ethiopische regering de noodtoestand gedurende 6 zes maanden uit nadat het geweld in de regio Amhara toenam. De noodtoestand is op 14 augustus 2023 goedgekeurd door het Huis van Volksvertegenwoordigers van Ethiopië. Hierdoor heeft de regering uitgebreide bevoegdheden om verdachten zonder gerechtelijk bevel te arresteren, een avondklok in te stellen, de bewegingsvrijheid te beperken en openbare bijeenkomsten of verenigingen te verbieden.

De noodtoestand staat ook het sluiten toe van mediakanalen of andere organisaties die ervan verdacht worden te ‘handelen in strijd met het doel van het uitroepen van de noodtoestand’. De vage bewoordingen kunnen breed worden geïnterpreteerd en er ontbreekt gerechtelijk toezicht.

De federale regering liet ook weten dat in Addis Abeba mensen zijn vastgehouden in informele detentiecentra, waaronder scholen. Advocaten en familieleden van mensen die daar werden vastgehouden, vertelden Amnesty International dat de gedetineerden het recht op toegang tot de rechtbank en juridisch advies werd ontzegd.

Internet geblokkeerd

De regering blokkeert sinds 3 augustus 2023 de toegang tot internet in de Amhara-regio. Daarmee maakt ze inbreuk op het recht op vrijheid van meningsuiting en toegang tot informatie. In Ethiopië hebben eerdere afkondigingen van de noodtoestand geleid tot massale arrestaties, langdurige detentie zonder aanklacht of proces en onwettige beperkingen op het gebied van communicatie.

Ongecontroleerde macht regering

‘De noodtoestand geeft de Ethiopische regering ongecontroleerde bevoegdheden, terwijl internetblokkades het moeilijker maken om de situatie in de Amhara-regio te volgen’, zegt Chagutah. ‘Dit is niet het moment voor internationale en regionale betrokkenen om de controle op Ethiopië te verminderen. Het is van essentieel belang dat de ICHREE, andere onafhankelijke onderzoeksinstanties en de media vrij kunnen werken.’

Achtergrond

De Fano-militie en de Amhara Special Forces vochten sinds november 2020 samen met de Ethiopische nationale strijdkrachten tegen de Tigrese troepen totdat op 2 november 2022 een overeenkomst werd ondertekend over het staken van de vijandelijkheden. In april 2022 publiceerden Amnesty International en Human Rights het rapport ‘We Will Erase You From This Land’: Crimes Against Humanity and Ethnic Cleansing in Ethiopia’s Western Tigray Zone. Het beschrijft hoe ambtenaren en leden van de veiligheidsdiensten van de buurregio Amhara systematisch honderdduizenden Tigreërs uit hun huizen verjoegen. Dit deden ze met goedkeuring en mogelijke deelname van het Ethiopische federale leger.

In april 2023 kondigde de federale regering van Ethiopië plannen aan om regionale speciale troepen, waaronder de Amhara Special Forces, te ontmantelen en de leden opnieuw te integreren in de federale strijdkrachten. Het besluit leidde tot protesten in de regio Amhara. Vanaf begin augustus 2023 veroverde de Fano-militie grote steden in de Amhara-regio, waaronder de historische stad Gondar en Debre Birhan, op slechts 135 km van Addis Abeba. Na de afkondiging van de nationale noodtoestand, kondigde de ENDF de herovering van deze grote steden aan.