Egypte: verontrustende stijging aantal executies
Alleen al in oktober en november liet Egypte ten minste 57 mannen en vrouwen executeren. Dat is bijna twee keer zoveel als het aantal vastgestelde executies in heel 2019: 32.
Tot de geëxecuteerden behoren zeker vijftien mensen die in verband gebracht werden met politiek geweld. Zij werden veroordeeld na uiterst oneerlijke processen waarbij gebruikgemaakt werd van gedwongen ‘bekentenissen’ en andere ernstige mensenrechtenschendingen, zoals marteling en gedwongen verdwijning.
Geen transparantie over doodvonnissen
Het werkelijke aantal executies is waarschijnlijk hoger, aangezien Egypte geen cijfers bekendmaken over voltrokken doodvonnissen of het aantal gevangenen in de dodencel. Familieleden en advocaten worden niet ingelicht over een naderende executie. Regeringsgezinde media meldden op basis van anonieme bronnen 91 executies sinds oktober.
De executiegolf volgde na een incident in de Tora Maximum-gevangenis op 23 september 2020. Daarbij werden vier gevangenen die in de dodencel zaten en vier leden van de veiligheidstroepen gedood. Officiële bronnen wijten het geweld aan een ontsnappingspoging van gevangenen, maar er is geen onafhankelijk onderzoek gedaan.
‘Deze executies zijn onthutsend, vooral omdat het recht op een eerlijk proces in Egypte stelselmatig wordt geschonden,’ zegt Philip Luther van Amnesty International. ‘Rechtbanken baseren zich op “bekentenissen” die na marteling zijn gedaan.’
Rabaa-sit-in
Veel van de geëxecuteerden kregen de doodstraf in verband met de Rabaa-sit-in in augustus 2013. Leden en leiders van de verboden Moslimbroederschap demonstreerden toen voor de door het leger afgezette president Morsi. De politie maakte met buitensporig veel geweld een einde aan het protest.
Een van de geëxecuteerden is Gamal Zaki. Zijn ‘bekentenis’ werd door verschillende nieuwsstations uitgezonden voordat het vonnis werd voltrokken. Het is een voorbeeld van de manier waarop verdachten een eerlijk proces wordt ontzegd, waaronder het recht jezelf niet te beschuldigen en het recht om als onschuldig te worden beschouwd totdat het tegendeel is bewezen.
Wael Tawadros
Wael Tawadros, ook bekend als pater Isaiah, is een van de mensen die nog op zijn executie wacht. De monnik werd in april 2019 veroordeeld voor het doden van bisschop Anba Epiphanius. Zijn veroordeling volgde op een buitengewoon oneerlijk proces, waarbij de rechtbank vertrouwde op zijn na marteling verkregen ‘bekentenissen’. Ook werd hem het recht op een adequate verdediging ontzegd.
Volgens zijn familie werd Wael Tawadros tussen 2 en 28 augustus 2018 vastgehouden op een geheime locatie. Het ministerie van Binnenlandse Zaken weigerde zijn detentie te erkennen en de locatie aan zijn familie bekend te maken. Ook mocht hij geen contact hebben met zijn advocaat. Hierdoor werd hij feitelijk onderworpen aan gedwongen verdwijning.
Wael Tawadros verklaarde in de rechtbank dat politieagenten hem hadden uitgekleed en naar het klooster gebracht, waar ze hem dwongen zijn monnikskleed aan te doen. Daarna sloegen ze hem, gaven hem elektrische schokken en gaven hem de opdracht de vermeende moord voor de camera uit te voeren. Toen een rechter opdracht gaf voor een medische test, beval de officier een medicus te schrijven dat alles in orde was.
De familie van Tawadros vertelde Amnesty dat hij in de Abaadiya-gevangenis slecht werd behandeld. Hij mocht niet met zijn familie corresponderen en regelmatig werd hem de toegang tot een priester ontzegd. Dat is in strijd met de internationale normen en de Egyptische wetgeving. Anderen die in dezelfde gevangenis werden vastgehouden, kregen dergelijke rechten wel.
Amnesty’s oproep
‘We roepen de Egyptische autoriteiten op om alle doodvonnissen om te zetten, veroordelingen te vernietigen en eerlijke nieuwe rechtszaken te houden waarbij geen doodstraf kan worden opgelegd voor Wael Tawadros en alle anderen die na oneerlijke processen zijn veroordeeld,’ zegt Philip Luther. ‘Ook dringen we er bij de internationale gemeenschap en de mensenrechtenorganen van de Verenigde Naties op aan om de Egyptische autoriteiten publiekelijk op te roepen om de executies onmiddellijk stop te zetten. Daarnaast vragen we de VN-Mensenrechtenraad een mechanisme op te zetten om de mensenrechtensituatie in Egypte te monitoren en erover te rapporteren.’
