Egypte: honderden mensen gearresteerd in verband met klimaattop

De afgelopen twee weken hebben de Egyptische autoriteiten honderden mensen gearresteerd in relatie tot oproepen om te gaan demonstreren tijdens de VN-conferentie over klimaatverandering (COP27). Dit laat duidelijk zien hoe de autoriteiten omgaan met kritische stemmen.

Ten minste 151 mensen worden op dit moment vervolgd en honderden anderen zaten korte tijd vast en werden ondervraagd.

‘De arrestatie van honderden mensen die ervan werden verdacht dat ze wilden gaan demonstreren, baart zorgen over de manier waarop de autoriteiten gaan reageren op mensen die echt willen gaan protesten tijdens de COP27 – een essentieel onderdeel van iedere VN-klimaatconferentie. De Egyptische autoriteiten moeten vreedzame demonstranten toestaan om bijeen te komen en geen onwettig geweld inzetten of willekeurige arrestaties om protesten te voorkomen’, zegt Philip Luther van Amnesty International.

‘Wereldleiders die aankomen in Sharm El-Sheikh voor de COP27 moeten zich niet voor de gek laten houden door de pr-campagne van Egypte. Buiten het zicht van de prachtige hotels en resorts, worden duizenden mensenrechtenverdedigers, journalisten, vreedzame demonstranten en leden van de politieke oppositie onrechtmatig gevangengehouden. Ze moeten president Abdelfattah al-Sisi oproepen om alle mensen die willekeurig worden vastgehouden voor het uitoefenen van hun mensenrechten vrij te laten. En dit geldt in het bijzonder voor de gevangen activist Alaa Abdel Fattah, die vandaag een stap verder ging in zijn hongerstaking door te stoppen met het drinken van water.’

Voorafgaand aan de klimaattop lieten de Egyptische autoriteiten 766 gevangenen vrij. Maar in dezelfde periode werden 1.540 mensen ondervraagd over het uitoefenen van hun recht op vrije meningsuiting en vereniging.

De afgelopen 6 maanden heeft Amnesty International gegevens verzameld van tientallen advocaten die regelmatig aanwezig zijn bij ondervragingen en hoorzittingen over detentie, bekeek uitspraken van rechtszaken en andere officiële documenten, en interviewde voormalige gevangenen en familieleden.

Gearresteerd vóór de COP27

De afgelopen weken hebben de veiligheidstroepen honderden mensen gearresteerd en vastgezet in Caïro en andere Egyptische steden vanwege zaken die ze op hun telefoons vonden – een tactiek die de politie vaker inzet om mensen op te pakken voor verwachte protesten. De meeste mensen werden binnen uren of dagen weer vrijgelaten, maar sommigen werden voor aanklagers gebracht en anderen zijn nog steeds verdwenen volgens elf advocaten in Caïro, Alexandrië, Sharqiya en Dakahliya.

In september werd Abdelsalam Abdelghani, 55 jaar, gearresteerd bij zijn huis in een buitenwijk van Caïro. Hij werd door aanklagers ondervraagd over een Facebook-groep ‘Our Right’ en berichten die opriepen om op 11 november 2022 te gaan protesteren. Hij werd ondervraagd over aanklachten van het verspreiden van ‘nepnieuws’ en het ‘lidmaatschap van een terroristengroep’ voordat hij werd vastgezet.

Gevangenis-crisis

De veiligheidstroepen van Egypte blijven buitengerechtelijke macht aanwenden om vast te stellen welke gevangenen vrijgelaten worden en hebben de vrijlating van duizenden gevangenen geblokkeerd, die willekeurig waren vastgezet voor het uitoefenen van hun mensenrechten.

De gezondheid van de voormalige presidentskandidaat en politiek leider Abdelmoneim Aboulfotoh is in gevaar in gevangenschap. Advocaten Hoda Abdelmoneim en Mohamed Baker zitten nog steeds vast simpelweg omdat ze slachtoffers van mensenrechtenschendingen verdedigden. De autoriteiten hebben veel mensen van wie wordt gedacht dat ze lid zijn of banden hebben met de Moslimbroederschap buitengesloten. 

De autoriteiten negeren ook besluiten om gevangenen vrij te laten door ‘rotatie‘. Sinds april weigeren de veiligheidstroepen ook om rechterlijke bevelen uit te voeren om ten minste zestig gevangenen vrij te laten. In plaats daarvan werden ze meegenomen uit de gevangenis door de NSA (National Security Agency), zonder hun families te informeren. Veel van hen waren dagenlang verdwenen en hun lot en locatie waren niet bekend. Daarna werden ze voorgeleid aan aanklagers op basis van verzonnen aanklachten van terrorisme en andere aanklachten gerelateerd aan de nationale veiligheid.

Veel mensen die werden vrijgelaten kunnen zich niet vrij uiten en bewegen. Zeven recent vrijgelaten gevangenen vertelden Amnesty International dat de NSA hen had bevolen kritische content van hun social media te verwijderen. Als ze dit niet zouden doen, zouden ze worden gearresteerd. Sommigen die niet luisteren, zijn inmiddels weer opgepakt, zoals Sherif al-Roubi, een activist die in juni was vrijgelaten maar in september weer werd opgepakt nadat hij een interview met de media had gegeven over de zware omstandigheden van voormalige gevangenen. Anderen die recent zijn vrijgekomen worden door de politie in de gaten gehouden, of mogen niet reizen.

Restricties en protesten in Sharm El-Sheikh

Volgens de website van de Egyptische COP27 moet iedereen die een protest wil organiseren in Sharm El-Sheikh 36 uur van tevoren de autoriteiten op de hoogte stellen en de organisatoren een badge van de COP27 laten zien. Demonstraties zijn slechts toegestaan tussen 10.00 tot 17.00 uur in een gebied ver van de conferentie en onder cameratoezicht. De autoriteiten hebben ook de inhoud van demonstraties beperkt tot klimaatissues.

Amnesty International vindt deze maatregelen onnodig en disproportioneel. Ze zijn gericht op het beperken van recht om te demonstreren op een manier waarop mensen door anderen kunnen worden gezien en gehoord. De autoriteiten moeten ervoor zorgen dat het feit dat mensen de demonstratie moeten aanmelden alleen wordt gebruikt om de protesten te faciliteren en niet om er toestemming voor te vragen. Ook moeten ze geen protesten uiteendrijven of onderdrukken die binnen deze regels vallen.

Willekeurige en buitenproportionele maatregelen worden ook ingezet tegen Egyptenaren. Pasjes en hotelreserveringen worden gebruikt om de toegang tot Sharm El-Sheikh te beperken. Ook worden arbeiders in Sharm El-Sheikh ernstig beperkt in hun bewegingsvrijheid.

Amnesty-rapport

Het in september verschenen Amnesty-rapport “Disconnected from Reality”: Egypt’s National Human Rights Strategy covers up human rights crisis geeft een gedetailleerde analyse van de wijze waarop de Egyptische autoriteiten de Nationale Mensenrechtenstrategie gebruikt als propagandamiddel om de groeiende onderdrukking van mensen met een afwijkende mening te verdoezelen voorafgaand aan de VN-Conferentie over klimaatverandering, COP27