Een vreedzame Pride in Kiev
Voor transvrouw Monro belichaamt de Kiev Pride dit die weekend plaatsvond 1.200 meter aan vrijheid – om in Oekraïne te wonen en jezelf te zijn. Voor het tweede jaar op rij vierde de Oekraïense LHBT-gemeenschap veilig en geweldloos haar diversiteit. Dat is in Oekraïne nog steeds niet vanzelfsprekend.
De Pride-marsen hebben in Oekraïne een woelige geschiedenis. Vorig jaar waren bijna 7.000 politiemensen nodig om een mars van ongeveer 2.000 activisten te beschermen tegen nationalistische demonstranten, die vooraf gewelddadige dreigementen hadden geuit. Een jaar eerder had er ook een mars plaatsgevonden, met zo’n 250 deelnemers, maar de politie had niet kunnen voorkomen dat de mars werd aangevallen waardoor tien mensen gewond raakten.
In eerdere jaren was de situatie nog schrijnender, omdat de politie niet eens bereid was de activisten te beschermen. In 2012 en 2014 werd om die reden het evenement verboden of afgelast. In 2013 vond de mars wel plaats, ondanks pogingen van de autoriteiten om de mars te verbieden. Ongeveer 100 demonstranten liepen 400 meter over een pad langs de snelweg, uitgejouwd en bedreigd door 500 tegendemonstranten. Een hele kleine stap die door sommige mensen als onbelangrijk werd gezien.
Hoe gevoelig het onderwerp diversiteit in Oekraïne ligt en hoe zeer het land hierover met zichzelf worstelt, werd de afgelopen maanden duidelijk. Oekraïne was dit jaar gastland van het Eurovisie Songfestival en gaf dat het motto ‘celebrate diversity’. Ter ere van dit evenement – dat mateloos populair is onder een deel van de LHBT-gemeenschap in Europa – werd de Boog van de Vriendschap der Volkeren omgetoverd tot een Boog van Diversiteit. Het grijze Sovjetmonument was echter pas maar voor de helft met gekleurde tape beplakt tot regenboog tape, toen de kritiek vanuit nationalistisch rechts zo groot werd dat het project werd stopgezet. De rest van het monument kreeg een traditioneel Oekraïens patroon. Met het verdwijnen van het Eurovisiepubliek verdwenen vervolgens ook de kleuren van de boog.
Vandaar dat Amnesty-Oekraïne er dit jaar dan ook niet op durfde te rekenen dat de Pride weer zou plaatsvinden. Amnesty zorgde ervoor dat twintig burgemeesters van steden in Duitsland, Noorwegen, Spanje, Polen, de VS, Frankrijk, Zweden en Denemarken de burgemeester van Kiev, Vitaly Klitschko, opriepen om de mars, met voldoende bescherming, te laten doorgaan.
Dat die bescherming nodig is, bleek ook dit jaar weer. Nationalisten blokkeerden een deel van de route en verbrandden een regenboogvlag die ze van demonstranten afhandig maakten. Wat overheerst bij de deelnemers is echter de trots dat met twee jaar op rij nu een trend lijkt ingezet, met elk jaar meer deelnemers, minder angst en meer vrijheid om openlijk jezelf te kunnen zijn. De 400 meter die in 2013 langs de snelweg werd gelopen was een kleine stap maar wel een bijzonder belangrijke.
