Droomvangers

Vandaag opent directeur Eduard Nazarski de tentoonstelling Droomvangers in Bob Vlakehuis in Amsterdam. Twee schilders, Inaz Laith en Farnaz Sedaghadbin, voormalig vluchtelingen uit Irak en Iran brengen op hun eigen manier indrukwekkende gebeurtenissen in beeld en houden ons een spiegel voor. Dit is zijn openingsspeech.

Door: Eduard Nazarski, directeur Amnesty Nederland

Vluchten wordt steeds moeilijker gemaakt door Europese regeringen die niet naar de nood van vluchtelingen kijken maar naar de stemming onder het luidruchtige deel van hun burgers.

Vluchten is een van de meest ingrijpende ervaringen die een mens kan meemaken. Je verliest je huis, je omgeving, de kansen die je in je eigen land dacht te hebben. Je laat familie en vrienden achter, in vaak uiterst onzekere omstandigheden. Je staat onder dreiging, vaak een dreiging van dodelijk geweld, en vaak weet je niet of je het zult redden tot aan de grenzen van je eigen land of tot de volgende grenzen die je over moet. Vluchten is, zoals de filosoof Karl Jaspers het ooit zo treffend aanduidde, een grenservaring. Een ervaring die ons aan de rand van het bestaan brengt, aan het uiterste van wat we kennen en wat we denken te kunnen overleven.

Als je het debat over vluchtelingen volgt zoals dat de laatste tijd in Nederland wordt gevoerd, zou je bijna vergeten hoe het leven van vluchteling aan die grens van het menselijk mogelijke raakt. In Nederland gaat het vooral over de problemen die wij met de komst van vluchtelingen zouden hebben. Een debat kun je het vaak al niet meer noemen. De protesten tegen asielzoekerscentra hebben een paar nare trekken laten zien, groepen mensen die de empathie al helemaal achter zich hebben gelaten. En de redelijkheid. Want laten we wel zijn, het gaat in Nederland nog altijd om een probleem van heel betrekkelijke omvang.

Kunst en ballingschap zijn door de eeuwen heen vaak samengegaan. Dat kan niet verbazen. De grenservaring van de vlucht brengt vaak het beste van ons voorstellingsvermogen naar boven. De ballingschap brengt vaak het verlies van onze gebruikelijke taal en onze vertrouwde relaties met zich mee, en daar biedt de kunst een uitweg tot expressie en vrijheid van ideeën.

Denk aan Dante, die de Goddelijke Komedie schreef toen hij uit Florence was verbannen. Denk aan Voltaire, die zijn vlijmscherpe waarnemingen uitdrukking gaf toen hij buiten de grenzen van Frankrijk was gezet. En aan Pablo Casals, die ‘s werelds beste cellist werd nadat hij uit Spanje was gevlucht. Denk aan Pablo Picasso, die zijn aangrijpende Guernica alleen buiten zijn land kon schilderen. En aan de grote Russische vernieuwers van de schilderkunst in de vorige eeuw, die in Europa en Amerika hun dromen konden vangen en verwezenlijken.

De droomvangers van deze tentoonstelling zijn Inaz Laith en Farnaz Sedaghadbin. Twee schilders uit twee heel verschillende landen, al zijn wij Europeanen nogal eens geneigd de landen van de regio op één hoop te gooien. Twee kunstenaars met een heel verschillende stijl, verschillende techniek, verschillende keuzes in materiaal. Wat ze gemeen hebben, denk ik, is dat ze ons een spiegel voorhouden.

Deze expositie is georganiseerd door Stichting de Werkelijkheid, op verzoek van het UAF, en in het Bob Vlake Huis. Een prachtig voorbeeld van de manier waarop verschillende initiatieven kunnen samengaan en elkaar versterken. Ik hoop dat veel mensen deze expositie zullen zien.

Vluchten wordt steeds moeilijker gemaakt door Europese regeringen die niet naar de nood van vluchtelingen kijken maar naar de stemming onder het luidruchtige deel van hun burgers.

Vluchten is voor miljoenen mensen bittere noodzaak. Maar vluchten kan ook een geschenk zijn. Laith en Sedaghadbin hebben hun kunst dichtbij ons gebracht. Het is nu aan ons om ons over te geven aan de vlucht die onze verbeeldingskracht kan nemen, gevoed door zo mooi werk.

Vrijdag 22 januari van 17:00 tot 19:00 uur
Bob Vlakehuis, Keizersgracht 166 Amsterdam