Doodstraf 2022: hoogste aantal executies in 5 jaar

Het aantal gedocumenteerde executies in 2022 bereikte een recordhoogte. Dit kwam omdat landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika die berucht zijn om hun executies grote aantallen executies uitvoerden. Dat meldt Amnesty International vandaag in zijn jaarlijkse onderzoek naar de doodstraf.

• Hoogste aantal wettelijke executies wereldwijd sinds 2017
• 81 mensen geëxecuteerd op één dag in Saudi-Arabië
• Van 20 landen bekend dat ze executies uitvoerden
• Zes landen hebben de doodstraf geheel of gedeeltelijk afgeschaft

In totaal werden 883 mensen geëxecuteerd in 20 landen, wat een stijging is van 53 procent ten opzichte van 2021. Deze stijging van executies – waarbij de duizenden executies die verondersteld worden in China plaats te vinden niet zijn meegeteld – werd geleid door landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, waar het gedocumenteerde aantal executies toenam van 520 in 2021 tot 825 in 2022.

‘Landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika schonden het internationale recht met hun toename van executies in 2022, en toonden een compleet gebrek aan respect voor mensenlevens’, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International. ‘Het aantal mensen dat hun leven verloor steeg dramatisch in deze regio. In Saudi-Arabië werden 81 mensen op één dag geëxecuteerd. En in Iran werden mensen geëxecuteerd simpelweg omdat ze hun demonstratierecht uitoefenden, in een wanhopige poging om een einde te maken aan de populaire opstanden.’

Het is verontrustend dat 90 procent van het aantal wereldwijde executies (China niet meegerekend) werd uitgevoerd in drie landen. In Iran ging het aantal gedocumenteerde executies omhoog van 314 in 2021 naar 576 in 2022; in Saudi-Arabië was het aantal drie keer zo hoog: van 65 in 2021 naar 196 in 2022 – het hoogste aantal opgetekend door Amnesty in 30 jaar – en in Egypte vonden 24 executies plaats.

In verschillende landen bleef de doodstraf omgeven door geheimzinnigheid, zoals in China, Noord-Korea en Vietnam – landen waarvan bekend is dat ze de doodstraf veelvuldig toepassen – wat inhoudt dat het werkelijke doodstrafcijfer wereldwijd veel hoger ligt. Hoewel het precieze aantal geëxecuteerden in China niet bekend is, is duidelijk dat de meeste executies in China plaatsvinden, meer dan in Iran, Saudi-Arabië, Egypte en de VS.

Vijf landen begonnen weer met executies

In 2022 begonnen vijf landen weer met het uitvoeren van executies: Afghanistan, Kuweit, Myanmar, Palestina en Singapore. Het aantal executies nam toe in Iran (van 314 naar 576), Saudi-Arabië (van 65 naar 196) en de Verenigde Staten (van 11 naar 18).

Het gedocumenteerde aantal mensen dat vanwege drugsgerelateerde misdrijven werd geëxecuteerd is ruim verdubbeld in 2022. Drugsgerelateerde executies schenden de internationale mensenrechtenwetgeving, waarin staat dat landen slechts executies mogen uitvoeren voor de ‘meest ernstige misdrijven’ – misdrijven waarbij sprake is van dood door opzet. Drugsgerelateerde executies vonden plaats in China, Saudi-Arabië (57), Iran (255) en Singapore (11), en maakten 37 procent uit van het totale wereldwijde aantal executies. Ook in Vietnam zijn mogelijk executies uitgevoerd voor drugsmisdrijven.

Terwijl het aantal executies steeg, bleef het aantal gedocumenteerde doodvonnissen nagenoeg gelijk: van 2.052 in 2021 naar 2.016 in 2022.

Een sprankje hoop

Er was een sprankje hoop in deze duisternis, omdat zes landen de doodstraf geheel of gedeeltelijk afschaften. Kazachstan, Papoea Nieuw Guinea, Sierra Leone en de Centraal Afrikaanse Republiek schaften de doodstraf voor alle misdrijven af, terwijl Equatoriaal Guinea en Zambia de doodstraf afschaften voor gewone misdrijven (niet tijdens oorlogstijd). Per december 2022 hadden in totaal 112 landen voor alle misdrijven, en negen landen voor gewone misdrijven de doodstraf afgeschaft.

Liberia en Ghana namen wettelijke stappen om de doodstraf af te afschaffen, en de autoriteiten van Sri Lanka en de Malediven gaven aan de doodstraf niet meer toe te passen. Het Maleisische parlement nam wetten aan om de verplichte doodstraf af te schaffen.

‘Nu dat veel landen de doodstraf tot het verleden laten behoren, is het tijd voor anderen dat ook te doen. De wrede acties van landen als Iran, Saudi-Arabië en ook China, Noord-Korea en Vietnam zijn nu in de minderheid. Deze landen moeten niet achterblijven, mensenrechten beschermen en gerechtigheid uitvoeren in plaats van doodstraffen.’

125 Lidstaten van de VN – meer dan ooit tevoren – roepen op tot een moratorium op executies. Amnesty International is hoopvoller dan ooit dat deze gruwelijke straf tot het verleden kan en zal gaan behoren. Maar de tragische aantallen van 2022 laten zien dat we niet achterover kunnen leunen. We blijven actievoeren totdat de doodstraf wereldwijd is afgeschaft.

Amnesty International is altijd en overal tegen de doodstraf. Lees meer.