Donald Trumps eerste zeven stappen tegen de mensenrechten

Sinds hij het Witte Huis heeft betrokken is Donald Trump zijn campagneretoriek snel gaan omzetten in daden. In zijn eerste twee weken als president vaardigde hij een serie presidentiële decreten uit die de mensenrechten van miljoenen bedreigen, in de VS en daarbuiten. Hieronder zeven mogelijk desastreuze stappen die president Trump reeds heeft gezet.

1. Vluchtelingen de rug toekeren

In zijn eerste week als president schortte Trump het Amerikaanse vluchtelingenprogramma met 120 dagen op. Syrische vluchtelingen komen voor onbepaalde tijd de VS helemaal niet meer in, en het maximum aantal vluchtelingen dat jaarlijks tot de VS wordt toegelaten is gesteld op 50.000. Dat laatste treft zeer waarschijnlijk alleen al in 2017 zo’n 60.000 mensen, aangezien de vorige president Barack Obama had toegezegd in het huidige fiscale jaar 110.000 vluchtelingen toe te laten. Tijdens een wereldwijde noodtoestand waarin 21 miljoen mensen hun woonplaats zijn ontvlucht vanwege oorlog en vervolging, blokkeert een van de rijkste en machtigste landen ter wereld de weg naar hervestiging. Een heel treurige maatregel. Mannen, vrouwen en kinderen die vluchten voor precies de terreur die Trump zegt te bestrijden, moeten het maar uitzoeken.

2. Religieuze discriminatie

President Trump heeft een inreisverbod afgekondigd voor iedereen afkomstig uit Iran, Irak, Syrië, Libië, Somalië, Sudan en Jemen – zeven landen waarvan de bevolking in meerderheid moslim is. Hoewel het presidentieel decreet niet expliciet melding maakt van moslims, is er overduidelijk en onbeschaamd sprake van religieuze discriminatie, onder meer gezien Trumps retoriek tijdens de verkiezingscampagne. Er bestaan uitzonderingen op het inreisverbod, waaronder voor slachtoffers van religieuze vervolging – maar alleen voor leden van een ‘religieuze minderheid’. Deze uitzondering is zodanig te interpreteren dat het Witte Huis wel christenen accepteert uit landen met een moslimbevolking, iets wat het idee van religieuze verdeeldheid alleen maar vergroot. Nu een federale rechtbank het inreisverbod tijdelijk heeft opgeschort, is Trump ‘moslimverbod’ onderwerp van juridische strijd. Amnesty International roept het Amerikaanse Congres op onmiddellijk actie te ondernemen om het inreisverbod van tafel te krijgen.

3. Deportatie van mensen die vluchten voor geweld in Midden-Amerika

Een van Trumps grote nummers tijdens de verkiezingscampagne was de belofte een ‘grote mooie’ muur te bouwen langs de Amerikaanse grens met Mexico, zodat ‘criminelen’ het land niet in kwamen. Het was dus geen verrassing dat hij al na enkele dagen als president daartoe een stel presidentiële decreten ondertekende. Eén decreet ging over het bouwen van de muur zelf, een ander – wellicht ernstiger voor de duizenden mensen die het wapengeweld in Mexico en Midden-Amerika ontvluchten – over het aanstellen van tienduizend extra immigratieambtenaren. De kans is groot dat veel meer migranten, onder wie velen die internationale bescherming nodig hebben, zullen worden vastgehouden in tijdelijke detentiekampen langs de grens voordat ze worden teruggestuurd naar plaatsen waar hun leven in gevaar is.

4. Veilige havens voor vluchtelingen en migranten aangepakt

In hetzelfde decreet dat het aanstellen van extra grenspersoneel regelt, probeert Trump ook andere wegen naar veiligheid voor asielzoekers af te sluiten. Het gaat om de zogenaamde sanctuary cities, steden die weigeren mee te werken aan het uitzetten van ongedocumenteerde migranten, zoals mensen die het recht hebben een asielaanvraag in te dienen. Het decreet wil deze steden straffen door federale fondsen in te houden. Landelijk zijn er 39 van deze steden die fungeren als veilige havens, waaronder New York, Dallas, Minneapolis, Denver en San Francisco. Deze steden dreigen nu miljarden dollars aan federaal overheidsgeld mis te lopen.

5. Frontale aanval op vrouwenrechten

Trump omringd door mannen in pak terwijl hij de seksuele en reproductieve rechten van miljoenen vrouwen en meisjes ongedaan maakt: de foto is inmiddels symbolisch geworden voor het gevaar dat de nieuwe regering vormt voor vrouwenrechten. Het presidentieel decreet herintroduceert de wereldwijde ‘gag rule’. Deze maatregel stopt de financiering aan buitenlandse ngo’s die voorlichting geven over abortus of een doorverwijzing regelen, en die opkomen voor het decriminaliseren van abortus en voor veilige mogelijkheden om er een te laten uitvoeren – ook al financieren de VS deze diensten niet rechtstreeks. Alleen al in Latijns Amerika en het Caribisch gebied, waar abortus is uitgebannen in zeven landen (zelfs in gevallen waarin de gezondheid of het leven van een vrouw of meisje in het geding is), zal Trumps opstelling vele levens kosten. Ook in enkele landen waar abortus legaal is, is de toegang ertoe sterk afhankelijk van Amerikaanse fondsen. De maatregel brengt dus ook in die landen levens in gevaar.

6. Beperkte toegang tot gezondheidsdiensten

De gevolgen van de wereldwijde ‘gag rule’ strekken veel verder dan alleen het beperken van toegang tot abortus. Veel van de organisaties die worden gekort, met name in Afrika en Latijns Amerika, leveren ook behandelingen voor hiv/aids-patiënten, alsmede voorbehoedsmiddelen en andere diensten op het gebied van reproductieve gezondheid. Trumps versie van de ‘gag rule’ gaat bovendien veel verder dan vorige versies van de maatregel, die overigens voor het laatst gold onder president George W. Bush. In tegenstelling tot eerder is de maatregel dit keer van toepassing op alle financiering voor buitenlandse gezondheidsprojecten, en overstijgt hij dus het terrein van alleen reproductieve gezondheid.

7. Land en levensonderhoud van native Americans in gevaar

Het besluit van Trump om door te gaan met de aanleg van de zeer omstreden Dakota-oliepijpleiding, een 1900 kilometer lange leiding voor ruwe olie door vier Amerikaanse staten, plaatst de winsten van oliemaatschappijen voor de rechten van de inheemse bevolking. De Standing Rock Sioux-stam, waarvan heilige grond langs de Missouri-rivier door de leiding wordt doorkruist, zegt dat de pijpleiding het drinkwater zal vervuilen en heilige begraafplaatsen beschadigen. Niet alleen is de aanleg van de pijpleiding in strijd met het recht van de stam op toegang tot schoon drinkwater, maar ook is het besluit genomen zonder voorafgaand overleg – iets wat volgens zowel de Amerikaanse wet als internationale mensenrechten verplicht is. De arrestatie, vorige week, van enkele tientallen mensen die demonstreerden tegen de pijpleiding komt boven op beschuldigingen van buitensporig geweld door de politie bij eerdere demonstraties. De angst bestaat dat voor milieuactivisten het recht op vreedzame demonstratie verder aan banden wordt gelegd.